Ι Π Π Ο Φ Α Ε Σ (Η Καλλιέργεια)

 

Ι Π Π Ο Φ Α Ε Σ (Η Καλλιέργεια)

Το ιπποφαές (Hippophae rhamnoides) είναι ένα φυτικό είδος που προέρχεται από την Ευρώπη και την Ασία και στην αρχαία Ελλάδα ήταν γνωστές οι θρεπτικές και φαρμακευτικές του ιδιότητες. Η παράδοση αναφέρει ότι οι στρατιώτες του Μ. Αλεξάνδρου αποκτούσαν μεγάλη αντοχή στις κακουχίες τρώγοντας τους καρπούς του, ενώ τα φύλλα και τους νεαρούς βλαστούς του τους έδιναν ως ζωοτροφή μαζί με το σανό των αλόγων για να αποκτήσουν ευρωστία , αλλά και γρήγορη ανάπτυξη δίδοντας ταυτόχρονα λαμπερό χρώμα στο τρίχωμά τους, Εξάλλου, το όνομα ιπποφαές προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις ίππος και φαός δηλαδή, λαμπρός.

Η αυξημένη περιεκτικότητα σε πολύτιμες για τον οργανισμό ουσίες δικαιολογούν τις παραπάνω χρήσεις του ιπποφαούς καθώς και το ότι το φυτό αυτό τοποθετείται στην πρώτη δεκάδα των πιο ισχυρών θεραπευτικών φυτών στον κόσμο. Πιο συγκεκριμένα, το ιπποφαές περιέχει φυτοστερόλες, τοκοφερόλες, φλαβονοειδή και καροτίνια , ουσίες που προλαμβάνουν τις καρδιακές παθήσεις και γενικότερα προστατεύουν τον οργανισμό από διάφορες άλλες ασθένειες. Η περιεκτικότητά του σε βιταμίνη C είναι 30 φορές μεγαλύτερη από αυτή του πορτοκαλιού και 5 φορές μεγαλύτερη από αυτή του ακτινιδίου. Η περιεκτικότητά του σε βιταμίνη Ε είναι πιο μεγάλη από εκείνη του σίτου και του αραβόσιτου, καθώς και αυτή της βιταμίνης Α είναι μεγαλύτερη από αυτή του καρότου και του κράταιγου. Τα πολυακόρεστα οξέα ω-3, ω-6 αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό της περιεκτικότητας των ελαίων των σπόρων και φθάνουν μέχρι 75%. Οι διάφορες χημικές ουσίες του έχουν ακόμη ισχυρή αντιοξειδωτική, αντιφλεγμονώδη, αντιμικροβιακή, αναλγητική και επουλωτική δράση.
Εξαιτίας αυτών των ιδιοτήτων του ιπποφαούς δημιουργήθηκε σε παγκόσμιο επίπεδο εξαιρετικό ενδιαφέρον για το φυτό αυτό, με αποτέλεσμα να δημοσιοποιηθούν ερευνητικές εργασίες συμβάλλοντας στην ανάπτυξη της καλλιέργειάς του. Οι χώρες στις οποίες καλλιεργείται, αλλά και το συναντάμε ως αυτοφυές είναι η Κίνα, η Μογγολία, η Ινδία, το Νεπάλ, το Πακιστάν, η Ρωσία, η Ουκρανία, η Αγγλία, η Γαλλία, η Δανία, η Ολλανδία, η Γερμανία, η Πολωνία, η Φιλανδία, η Σουηδία, η Βουλγαρία, η Νορβηγία, κλπ. Από εδαφοκλιματική άποψη το ιπποφαές μπορεί να καλλιεργηθεί μέχρι υψόμετρο 3900 m , είναι ανεκτικό στην ξηρασία αλλά και ακόμη και στα πλημμυρισμένα εδάφη, ενώ μπορεί να αναπτυχθεί και σε εδάφη με υψηλές συγκεντρώσεις χλωριούχου νατρίου.
Η οικολογία του αυτή του επιτρέπει να καλλιεργηθεί σε εγκαταλελειμμένα γεωργικά εδάφη, ακαλλιέργητες εκτάσεις, αμμώδεις παραθαλάσσιες εκτάσεις, πυρόπληκτα εδάφη ή και σε βραχώδη νησιά. Επίσης, είναι γνωστό σαν φυτό που προστατεύει το έδαφος από την διάβρωση των εδαφών εξαιτίας του πυκνού επιφανειακού ριζικού συστήματος που αναπτύσσει, ενώ παράλληλα χωρίς να είναι ψυχανθές οι ρίζες του συμβιώνουν με μικροοργανισμούς που δεσμεύουν το άζωτο από την ατμόσφαιρα και το αποδίδουν στο έδαφος.
Γενικά, το ιπποφαές είναι είδος που προσαρμόζεται πολύ καλά στις αντιξοότητες του περιβάλλοντος. Ακόμη και σε ακραία εδάφη, όπως τα χαλικώδη εδάφη ή τα αμμώδη που είναι φτωχά σε θρεπτικές ουσίες, το ιπποφαές μπορεί να αναπτυχθεί. Ωστόσο, η συστηματοποίηση και η ανάπτυξη της καλλιέργειας του ιπποφαούς απαιτεί έλεγχο των παραμέτρων που αφορούν την απόδοση και την ποιότητα. Αναλυτικότερα, η προετοιμασία του εδάφους, η γονιμότητα του εδάφους, οι αποστάσεις των φυτών, το κλάδευμα, η άρδευση και η καταπολέμηση των εχθρών και ασθενειών όπως και των ζιζανίων αποτελούν παράγοντες που είναι μεγάλης σημασίας για την εγκατάσταση και ανάπτυξη μιας νέας καλλιέργειας.

Kαλλιέργεια του ιπποφαούς
Προετοιμασία του εδάφους πριν από τη φύτευση. Πριν από τη φύτευση των δενδρυλλίων εφαρμόζεται ηλιοαπολύμανση. Στη συνέχεια, στην περίπτωση που το έδαφος είναι αμμώδες αρκεί η ελαφριά κατεργασία του εδάφους με καλλιεργητή και η προσθήκη χωνεμένης κοπριάς. Στην περίπτωση εδαφών με μέση ή βαριά σύνθεση επιβάλλεται να πραγματοποιηθεί μία βαθιά άροση και έπειτα κατεργασία με δισκάροτρο. Αν υπάρχει πρόβλημα κακής στράγγισης απαιτείται η βαθιά κατεργασία με υπεδαφοκαλλιεργητή ώστε να διασπάται το αδιαπέραστο έδαφος. Για την καταπολέμηση των ζιζανίων συνιστάται η εδαφοκάλυψη με πλαστικό στις γραμμές φύτευσης. Η οξύτητα και η αλκαλικότητα του εδάφους δεν αποτελούν περιοριστικούς παράγοντες της καλλιέργειας του ιπποφαούς, όμως το φυτό αυτό προτιμά pH εδάφους που να κυμαίνεται μεταξύ 5,5 -7.
Γονιμότητα του εδάφους και λίπανση - άρδευση. Γενικότερα το ιπποφαές σε γόνιμα εδάφη δεν χρειάζεται λίπανση. Διάφορες ερευνητικές εργασίες και πειράματα όμως έδειξαν θετική αντίδραση του φυτού σε προσθήκη ιχνοστοιχείων και γενικότερα λιπασμάτων. Από την άλλη μεριά, η αζωτούχος λίπανση μπορεί να αποτελέσει και αρνητική παράμετρος για την ανάπτυξη του φυτού. Η διεθνής βιβλιογραφία δεν περιλαμβάνει πολλές πληροφορίες για πιθανές πενίες θρεπτικών ουσιών και την επίδραση που έχουν επάνω στην ανάπτυξη του ιπποφαούς. Αυτό που είναι σημαντικό να αναφερθεί είναι ότι ο κάθε ενδιαφερόμενος παραγωγός οφείλει να κάνει την απαραίτητη ανάλυση του εδάφους για την αξιολόγηση των αναγκών σε λιπάσματα και ασβέστιο. Η άρδευση απαιτείται μόνο σε περιοχές που το ετήσιο ύψος των βροχοπτώσεων της περιοχής που θα εγκατασταθεί η καλλιέργεια είναι μικρότερο των 400 mm. Σε περιοχές που οι βροχοπτώσεις κυμαίνονται μεταξύ 400 mm και 800mm το χρόνο, δεν απαιτείται άρδευση για την ανάπτυξη της καλλιέργειας, ωστόσο η άρδευση θα είναι καθοριστικός παράγοντας εξασφάλισης υψηλής παραγωγής και εκλεκτής ποιότητας καρπών. Αν τελικά ο παραγωγός αποφασίσει να εγκαταστήσει δίκτυο άρδευσης οι δύο μέθοδοι που συνιστώνται είναι η εναέρια άρδευση και η στάγδην άρδευση.
Φύτευση των δενδρυλλίων και εγκατάσταση της καλλιέργειας. Η επιλογή της κατάλληλης για τις εδαφοκλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή εγκατάστασης της καλλιέργειας ποικιλίας είναι μία πρακτική που επιτρέπει στον παραγωγό να μεγιστοποιήσει τα τις αποδόσεις και να βελτιστοποιήσει την ανάπτυξη της καλλιέργειας . Κατά την τοποθέτηση των φυτών στους λάκκους θα πρέπει να προβλεφθεί να έχουν ένα βάθος λίγο πιο μεγάλο από εκείνο που βρίσκονταν τα φυτά στο φυτώριο ή στις γλάστρες. Καλό είναι η φύτευση να πραγματοποιείται με δροσερό καιρό, ενώ ο αγρός πρέπει να ποτίζεται αμέσως μετά τη φύτευση. Το ιπποφαές είναι φυτό δίοικο, οπότε κατά τη φύτευση των δένδρων θα πρέπει κανείς να προβλέψει την τοποθέτηση και φυτών με αρσενικά άνθη σε μία ορισμένη κατανομή και αναλογία. Βέβαια τα παραπάνω ισχύουν όταν τα δενδρύλλια προέρχονται από αγενή αναπαραγωγή και είναι γνωστό το φύλο. Οι αποστάσεις φύτευσης επιλέγονται ανάμεσα στην πυκνή φύτευση που μας επιτρέπει υψηλή παραγωγή και σε πιο αραιή φύτευση που θα μας επιτρέπει εκμηχάνιση των καλλιεργητικών εργασιών. Οι αποστάσεις που συνιστώνται είναι 1 – 1,5 m επί της γραμμής φύτευσης και 4 – 5 m μεταξύ των γραμμών.
Το κλάδευμα. Στο ιπποφαές διακρίνονται δύο είδη κλαδεύματος, το κλάδευμα σχηματισμού και το κλάδευμα καρποφορίας. Με το πρώτο επιτυγχάνεται η δημιουργία του κατάλληλου μεγέθους και σχήματος του θάμνου για ομαλή ανάπτυξη και διευκόλυνση της συγκομιδής των καρπών, ενώ με το δεύτερο ευνοείται η αύξηση της παραγωγής και η επιμήκυνση της διάρκειας παραγωγικής ζωής του δένδρου. Το σχήμα που δίνεται με το κλάδευμα σχηματισμού μπορεί να είναι δένδρο με κεντρικό ελαφρά τροποποιημένο άξονα ή δένδρο σε μορφή κυπέλλου. Στην ηλικία των 4 ετών σχηματίζεται ο κύριος κορμός του δένδρου, όπου κάθε χρόνο πρέπει να καθαρίζεται από τους πλάγιους βλαστούς που φύονται από τη βάση και τα βλαστάρια που έχουν μεγάλο μήκος πρέπει να κορυφολογούνται. Το κλάδευμα καρποφορίας επίσης πρέπει να πραγματοποιείται έτσι ώστε να επιτρέπεται η είσοδος του φωτός στο εσωτερικό του δένδρου. Τέλος, μεγάλη προσοχή πρέπει να δίνεται και στην απομάκρυνση των παραφυάδων που το φυτό αυτό έχει την ιδιότητα να αναπτύσσει σε μεγάλο βαθμό επειδή αφενός μεν μπορεί να αναπτυχθεί πολύ μεγάλη ανεπιθύμητη βλάστηση με αποτέλεσμα τη μείωση της παραγωγής της φυτείας, αφετέρου θα δυσκολεύονται οι καλλιεργητικές εργασίες και θα εμποδίζεται η συγκομιδή των καρπών.
Κυριότεροι εχθροί και ασθένειες. Μέχρι σήμερα λίγοι φυτοπαθαγόνοι παράγοντες, έντομα ή άλλοι εχθροί του ιππαφαούς έχουν επισημανθεί. Στον Καναδά που είναι μία χώρα που έχει αναπτύξει αρκετά την καλλιέργεια του ιππαφούς, τα κυριότερα προβλήματα που έχουν ανακύψει προέρχονται από δύο είδη ακάρεων, το Aculus tibialis και το Aceria hippophaena. Το πρόβλημα με τα δύο αυτά ακάρεα εντοπίζεται κυρίως κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ετών και αντιμετωπίζεται με τη χρήση χειμερινών πολτών. Μετά το 4ο έτος ηλικίας των δενδρυλλίων, δηλαδή όταν αρχίζει η περίοδος καρποφορίας, η επίδραση της προσβολής από τα δύο αυτά ακάρεα είναι ασήμαντη και δεν επιβάλλεται κανένας ψεκασμός με φυτοφάρμακα. Σε ό,τι αφορά στις ασθένειες έχει εντοπισθεί η βερτισιλίωση και έχει παρουσιαστεί σε φυτά που φέρουν καρπούς, ενώ χαρακτηρίζεται από κιτρίνισμα και προοδευτική ξήρανση των φύλλων και βλαστών.
Η συγκομιδή των καρπών. Το πιο σημαντικό κριτήριο για την ημερομηνία συγκομιδής των καρπών είναι η μέγιστη περιεκτικότητα των καρπών σε βιταμίνη C, σε οργανικά οξέα και φλαβονοειδή. Κατά τη διάρκεια της ωρίμανσης των καρπών έχει παρατηρηθεί πτώση της περιεκτικότητας σε βιταμίνη C , αντίθετα δεν η περιεκτικότητα σε φλαβονοειδή παραμένει σταθερή. Στο Καναδά που έχει εντατικοποιηθεί η καλλιέργεια σε μεγάλο βαθμό οι καρποί συγκομίζονται αρχές Αυγούστου, όταν οι καρποί αποκτούν τα χαρακτηριστικό πορτοκαλί χρώμα.
Οικονομικά στοιχεία της καλλιέργειας και προοπτικές ανάπτυξης στην Ελλάδα.
Η διάρκεια της παραγωγικής ζωής μιας φυτείας ιπποφαούς υπολογίζεται σε 30-40 έτη. Η απόδοση ανά στρέμμα σε συστηματικές φυτείες που έχουν φυτευτεί στον Καναδά μπορούν να φτάσουν και να ξεπεράσουν τα 1500 kg / στρ ανάλογα με την ποικιλία. Βέβαια, στο ιπποφαές η παραπάνω απόδοση αφορά μόνο την παραγωγή των καρπών, ωστόσο στο φυτό αυτό αξιοποιούνται εμπορικά και οι σπόροι των καρπών και τα φύλλα , και οι βλαστοί και το ξύλο. Το κόστος εγκατάστασης μιας καλλιέργειας ιπποφαούς εξαρτάται από πολλούς παράγοντες και κυρίως από τη χρησιμοποίηση ιδιόκτητων ή μισθωμένων γεωργικών μηχανημάτων και την προέλευση της ανθρώπινης εργασίας ( μισθωμένης ή ιδίας). Ενδεικτικά αναφέρεται ότι το κόστος εγκατάστασης της φυτείας το στρέμμα ανέρχεται στα 1680 Ευρώ, ενώ το κόστος συντήρησης (χωρίς να υπολογίζεται το κόστος συγκομιδής) μετά το 4ο έτος της ηλικία του στα 60 Ευρώ το χρόνο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα στην καλλιέργεια του ιπποφαούς είναι το υψηλό κόστος συγκομιδής των καρπών. Πράγματι, οι καρποί του ιπποφαούς δεν έχουν ποδίσκους, ενώ πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι σε αντίθεση με άλλα φυτά δεν σχηματίζεται κάποια στοιβάδα απόπτωσης των καρπών. Επίσης, σε όλες σχεδόν τις ποικιλίες του ιπποφαούς οι βλαστοί φέρουν αγκάθια, ενώ οι καρποί είναι μικροί και ευαίσθητοι στην πίεση των χεριών. Από τα παραπάνω προκύπτει ότι η συγκομιδή των καρπών του ιπποφαούς απαιτεί πολλές ώρες ανθρώπινης εργασίας, κάτι που συνεπάγεται υψηλό κόστος. Σε ερευνητικές εργασίες στον Καναδά διαπιστώθηκε ότι το συνολικό κόστος των ημερομισθίων συγκομιδής των καρπών μίας φυτείας με δένδρα ηλικίας 10 ετών αποτελεί το 58 % του συνολικού κόστους παραγωγής. Συμπερασματικά ο τρόπος συγκομιδής των καρπών που συνίσταται σε μία καλλιέργεια φυτών ιπποφαούς είναι η χρησιμοποίηση μηχανών. Τελικά, αυτό που θα καθορίσει την πορεία της ανάπτυξης της καλλιέργειας του ιπποφαούς εξαρτάται από την διάθεση του προϊόντος. Καταρχάς, η εμπορία και η κατανάλωση νωπών καρπών ιπποφαούς σαν φρούτο, δεν φαίνεται να έχει εμπορικό μέλλον, εξαιτίας ότι οι καρποί δεν είναι εύγευστοι, αλλά είναι όξινοι. Ωστόσο, ο τομέας της μεταποίησης όλων των αξιοποιήσιμων μερών του (καρποί, σπόροι, φύλλα, φλοιοί) παρουσιάζει μεγάλες προοπτικές ανάπτυξης επειδή σήμερα πολλά προϊόντα ή παράγωγά του ζητούνται πολύ στις διάφορες αγορές του κόσμου. Η ευρωπαϊκή Ένωση με τον καν. 2001/112/ΕΕ περιλαμβάνει και την καλλιέργεια του ιπποφαούς στις καλλιέργειες εκείνες των οποίων οι καρποί τους μπορούν να χρησιμοποιηθούν χυμών κατάλληλων για τη διατροφή των ανθρώπων από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για την Ελλάδα το φυτό αυτό σήμερα είναι άγνωστη καλλιέργεια, όμως πραγματικά προκύπτουν τεράστιες δυνατότητες και εφόσον η καλλιέργεια αυτή εισαχθεί στη χώρα μας ορθολογικά και με επιστημονικό τρόπο μπορεί να αξιοποιήσει πολλές άγονες περιοχές και να δώσει εισόδημα και νέες θέσεις εργασίας με την παραγωγή και μεταποίηση όλων των αξιοποιήσιμων μερών του φυτού. Οι χρήσεις του ιπποφαούς είναι πολλές και μπορούν να αναπτυχθούν. Συνοπτικά αναφέρονται η παραγωγή απαραίτητων προϊόντων για τη βιομηχανία καλλυντικών, η παραγωγή «λειτουργικών τροφίμων», η χρησιμοποίηση των καρπών στην παραγωγή χυμού, η παραγωγή φαρμακευτικών παρασκευασμάτων, η παραγωγή προσθέτων διατροφής, η παραγωγή φυσικών χρωστικών, η παραγωγή ζωοτροφής με τη χρησιμοποίηση φύλλων και νεαρών βλαστών, η χρησιμοποίηση σε έργα πρασίνου ως καλλωπιστικός θάμνος αλλά και σε «δύσκολα» σημεία όπως στους δρόμους και κοντά στη θάλασσα. Γενικότερα, οι θρεπτικές και φαρμακευτικές ιδιότητες του ιπποφαούς σε συνδυασμό με τη μεγάλη του προσαρμοστικότητα στα διάφορα περιβάλλοντα, το καθιστούν ένα φυτό για το οποίο αξίζει κανείς να ασχοληθεί πολύ σοβαρά και να εκμεταλλευτεί όλες τις δυνατότητες αξιοποίησης που έχει.

I P P O F A E S (The Cultivation) Sea buckthorn (Hippophae rhamnoides) is a plant species that comes from Europe and Asia and in ancient Greece its nutritional and medicinal properties were known. Tradition states that M. Alexander's soldiers gained great resistance to hardships by eating its fruits, while its leaves and young shoots were given as fodder along with horse hay to gain strength, but also rapid growth while giving a bright color in their hair. After all, the name hippophaes comes from the Greek words ippos and faos, that is, bright. The increased content of valuable substances for the body justify the above uses of sea buckthorn as well as the fact that this plant is placed in the top ten of the most powerful healing plants in the world. More specifically, sea buckthorn contains phytosterols, tocopherols, flavonoids and carotenoids, substances that prevent heart disease and generally protect the body from various other diseases. Its vitamin C content is 30 times greater than that of an orange and 5 times greater than that of a kiwi. Its vitamin E content is greater than that of wheat and maize, as well as that of vitamin A is greater than that of carrot and hawthorn. Polyunsaturated acids ω-3, ω-6 make up the largest percentage of the content of seed oils and reach up to 75%. Its various chemicals also have powerful antioxidant, anti-inflammatory, antimicrobial, analgesic and healing effects. Because of these properties of the sea buckthorn, an extraordinary interest in this plant was created at a global level, as a result of which research works were made public, contributing to the development of its cultivation. The countries in which it is cultivated, but also found naturally, are China, Mongolia, India, Nepal, Pakistan, Russia, Ukraine, England, France, Denmark, Holland, Germany, Poland, Finland, Sweden, Bulgaria, Norway, etc. From a soil-climatic point of view, sea buckthorn can be cultivated up to an altitude of 3900 m, it is drought tolerant and even in flooded soils, while it can also grow in soils with high sodium chloride concentrations. Its ecology allows it to be cultivated in abandoned agricultural lands, uncultivated lands, sandy coastal areas, burnt lands or even on rocky islands. It is also known as a plant that protects the soil from soil erosion due to the dense surface root system it develops, while at the same time, without being legumes, its roots coexist with microorganisms that bind nitrogen from the atmosphere and deliver it to the soil. In general, sea buckthorn is a species that adapts very well to environmental adversities. Even in extreme soils, such as gravelly soils or sandy soils that are poor in nutrients, sea buckthorn can grow. However, the systematization and development of sea buckthorn cultivation requires control of parameters related to yield and quality. In more detail, soil preparation, soil fertility, plant spacing, pruning, irrigation and pest and disease control as well as weed control are factors that are of great importance for the establishment and development of a new crop. Cultivation of sea buckthorn Soil preparation before planting. Before planting the seedlings, sun disinfection is applied. Then, in the case that the soil is sandy, it is enough to lightly work the soil with a cultivator and add digested manure. In the case of soils with a medium or heavy composition, it is necessary to carry out a deep plowing and then treatment with a disc harrow. If there is a problem of poor drainage, deep cultivation with a soil cultivator is required to break up the impermeable soil. To control weeds, it is recommended to cover the planting lines with plastic. The acidity and alkalinity of the soil are not limiting factors for the cultivation of sea buckthorn, but this plant prefers a soil pH that ranges between 5.5 -7. Soil fertility and fertilization - irrigation. In general, sea buckthorn in fertile soils does not need fertilization. However, various research works and experiments showed a positive reaction of the plant to the addition of trace elements and fertilizers in general. On the other hand, nitrogen fertilization can also be a negative parameter for plant growth. The international literature does not include much information on possible nutrient deficiencies and their effect on sea buckthorn growth. What is important to mention is that each interested producer must do the necessary analysis of the soil for the merit calculation of fertilizer and calcium needs. Irrigation is only required in areas where the annual rainfall of the area where the crop will be established is less than 400 mm. In areas where rainfall varies between 400mm and 800mm per year, irrigation is not required for crop growth, however irrigation will be a key factor in ensuring high production and fine quality fruit. If the grower eventually decides to install an irrigation network, the two recommended methods are aerial irrigation and drip irrigation. Planting the seedlings and establishing the crop. The selection of the variety suitable for the soil and climate conditions prevailing in the area where the crop is installed is a practice that allows the producer to maximize yields and optimize the growth of the crop. When placing the plants in the pits, it should be provided that they have a depth slightly greater than that where the plants were in the nursery or in the pots. It is good to plant in cool weather, while the field must be watered immediately after planting. Sea buckthorn is a dioecious plant, so when planting the trees one should foresee the placement of plants with male flowers in a certain distribution and proportion. Of course, the above applies when the seedlings come from rude reproduction and the sex is known. Planting distances are chosen between dense planting that allows us high production and more sparse planting that will allow us to mechanize the cultivation work. The recommended distances are 1 – 1.5 m on the planting line and 4 – 5 m between the lines. The pruning. There are two types of pruning in sea buckthorn, formation pruning and fruiting pruning. With the first, the creation of the appropriate size and shape of the bush is achieved for smooth growth and facilitating the harvesting of the fruits, while with the second, it favors the increase in production and the extension of the productive life of the tree. The shape given by formative pruning can be a tree with a slightly modified central axis or a cup-shaped tree. At the age of 4 years, the main trunk of the tree is formed, where every year it must be cleaned of the side shoots that grow from the base and the shoots that are long must be topped. Fruiting pruning should also be done to allow light to enter the interior of the tree. Finally, great attention must also be paid to the removal of the offshoots that this plant has the ability to grow to a large extent because on the one hand very large unwanted vegetation can develop resulting in a reduction in the production of the plantation, on the other hand it will make cultivation work difficult and the harvesting of the fruits will be prevented. Main enemies and diseases. To date few phytopathogenic agents, insects or other enemies of horsetail have been identified. In Canada, which is a country that has quite developed the cultivation of sea buckthorn, the main problems that have arisen come from two species of mites, Aculus tibialis and Aceria hippophaena. The problem with these two mites is mainly found during the first two years and is treated with the use of winter pastes. After the 4th year of age of the seedlings, i.e. when the fruiting period begins, the effect of infestation by these two mites is insignificant and no pesticide spraying is required. As far as diseases are concerned, verticillosis has been identified and has occurred in fruit-bearing plants, and is characterized by yellowing and progressive drying of leaves and shoots. Harvesting the fruits. The most important criterion for the harvest date of the fruits is the maximum content of the fruits in vitamin C, in organic acids and flavonoids. During the ripening of the fruits, a drop in the content of vitamin C has been observed, on the contrary, the content of flavonoids does not remain constant. In Canada, where cultivation has been intensified to a large extent, the fruits are harvested in early August, when the fruits acquire their characteristic orange color. Economic data of cultivation and development prospects in Greece. The productive life of a sea buckthorn plantation is estimated at 30-40 years. The yield per hectare in systematic plantations planted in Canada can reach and exceed 1500 kg / hectare depending on the variety. Of course, in sea buckthorn the above performance only concerns the production of the fruits, however, the seeds of the fruits and the leaves, and the stems and the wood are also used commercially in this plant. The cost of setting up a sea buckthorn farm depends on many factors and mainly on the use of private property or wages agricultural machinery and the origin of human labor (hired or own). Indicatively, it is stated that the cost of setting up the plantation per hectare amounts to 1680 Euros, while the maintenance cost (without counting the cost of harvesting) after the 4th year of its age is 60 Euros per year. The biggest problem in the cultivation of sea buckthorn is the high cost of harvesting the fruits. Indeed, the fruits of sea buckthorn do not have pedicels, while many researchers argue that, unlike other plants, no apoptotic layer of fruits is formed. Also, in almost all varieties of sea buckthorn the stems bear thorns, while the fruits are small and sensitive to the pressure of the hands. From the above it follows that the harvesting of sea buckthorn fruits requires many hours of human labor, which entails high costs. In research work in Canada, it was found that the total cost of harvesting the fruits of a plantation with 10-year-old trees constitutes 58% of the total cost of production. In conclusion, the method of harvesting the fruits that consists in a culture of sea buckthorn plants is the use of machines. Ultimately, what will determine the course of sea buckthorn cultivation development depends on the availability of the product. First of all, marketing and eating fresh sea buckthorn as fruit does not seem to have a commercial future, because the fruits are not palatable, but are acidic. However, the sector of the processing of all its usable parts (fruits, seeds, leaves, barks) shows great growth prospects because today many of its products or derivatives are in great demand in the various markets of the world. The European Union with the regulation 2001/112/EU also includes the cultivation of sea buckthorn in those crops whose fruits can be used for juices suitable for human consumption from the countries of the European Union. For Greece today this plant is an unknown crop, but it really has huge potential and if this crop is introduced to our country in a rational and scientific way it can utilize many barren areas and provide income and new jobs with the production and processing of all of the usable parts of the plant. The uses of sea buckthorn are many and can be developed. The production of necessary products for the cosmetics industry, the production of "functional foods", the use of fruits in the production of juice, the production of pharmaceutical preparations, the production of food additives, the production of natural pigments, the production of animal feed using leaves and young shoots, the use in green projects as a decorative shrub but also in "difficult" places such as on the roads and near the sea. More generally, the nutritional and medicinal properties of sea buckthorn, combined with its great adaptability to different environments, make it a plant that deserves to be taken seriously and take advantage of all its potential uses.