Τζιρόλαμο Φρακαστόρο

 

6 Αυγούστου 1553  πέθανε: Τζιρόλαμο Φρακαστόρο Ιταλός ιατρός

Ο Τζιρόλαμο Φρακαστόρο (Girolamo Fracastoro, 1476/1478 – 6 Αυγούστου 1553) ήταν Ιταλός γιατρός, ποιητής, αστρονόμος και γεωλόγος. Πρότεινε μια θεωρία μικροβίων για τη μετάδοση διαφόρων ασθενειών. Οι ιδέες του είναι ίδιες με αυτές του Λουί Παστέρ και του Ρόμπερτ Κοχ, οι οποίοι έζησαν 3 αιώνες μετά. Το όνομα του Φρακαστόρο φέρει προς τιμή του o κρατήρας Φρακαστόριους της Σελήνης.

Ο Φρακαστόρο γεννήθηκε στη Βερόνα, που εκείνη την εποχή ανήκε στη Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας, και σπούδασε στην Πάδοβα, όπου σε ηλικία μόλις 19 ετών διορίσθηκε καθηγητής στο εκεί Πανεπιστήμιο. Με δεδομένη την εξαιρετική του επίδοση στην άσκηση της ιατρικής, εκλέχθηκε ως ο ιατρός της Συνόδου του Τριδέντου. Κατόπιν έζησε και εξάσκησε την ιατρική στη γενέτειρα πόλη του. Το 1546 πρότεινε ότι οι λοιμώδεις νόσοι προκαλούνται από μεταφερόμενα μικροσκοπικά σωματίδια ή «σπόρια», που μπορούσαν να μεταδώσουν τη μόλυνση με άμεση ή έμμεση επαφή, ή και με μεταφορά από τον αέρα σε μεγαλύτερες αποστάσεις.

Φαίνεται ότι χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τη λατινική λέξη fomes = «προσάναμμα», με την έννοια του μολυσματικού παράγοντα, στο δοκίμιό του επί της μεταδόσεως νόσων De Contagione et Contagiosis Morbis, που εκδόθηκε το 1546: «Αποκαλώ fomites αντικείμενα όπως ρούχα, εσώρρουχα κλπ., που αν και δεν είναι τα ίδια μολύσματα, μπορούν να φιλοξενήσουν τα ουσιαστικά σπόρια που μεταδίδουν το μόλυσμα και άρα να προκαλέσουν μόλυνση.». Η θεωρία του άσκησε επίδραση για σχεδόν τρεις αιώνες, μέχρι να αντικατασταθεί από μία πλήρως ανεπτυγμένη θεωρία για τη μετάδοση των νόσων από τα μικρόβια.

Το όνομα για την ασθένεια σύφιλη προήλθε από το μεγάλο ποίημα του Φρακαστόρο Syphilis sive morbus gallicus (= «Σύφιλις ή η γαλλική ασθένεια», 1530), με θέμα ένα βοσκόπουλο που ονομαζόταν Σύφιλις και προσέβαλε τον αρχαίο θεό Απόλλωνα[7], οπότε τιμωρήθηκε από αυτόν με μία τρομερή αρρώστια. Το ποίημα συνιστά και θεραπεία για τη νόσο: υδράργυρο και «αγιόξυλο» (αρωματικό απόσταγμα ξύλου του φυτού Bulnesia sarmientoi). Εξάλλου, το βιβλίο του Φρακαστόρο De contagione (= «Επί της μεταδόσεως ασθενειών», 1546) παρέχει την πρώτη περιγραφή για τον τύφο. Τα άπαντα του Φρακαστόρο εκδόθηκαν για πρώτη φορά το 1555.

Εκτός από το Syphilis, ο Φρακαστόρο έγραψε ένα βιβλικό επικό ποίημα σε δύο βιβλία, το Ιωσήφ, και μια ποιητική συλλογή, την Carmina.

Μια προσωπογραφία του Φρακαστόρο, που βρίσκεται στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης του Λονδίνου από το 1924, ταυτοποιήθηκε πρόσφατα ως αυθεντικό έργο του περίφημου Ιταλού ζωγράφου Τισιανού. Αυτό οδήγησε κάποιους ειδήμονες να εικάσουν ότι ο Τισιανός ίσως να ζωγράφισε το έργο ως αντάλλαγμα για θεραπεία σύφιλης.

6 agosto 1553 Morto: Girolamo Fracastoro medico italiano Girolamo Fracastoro (1476/1478 – 6 agosto 1553) è stato un medico, poeta, astronomo e geologo italiano. Ha proposto una teoria dei germi della trasmissione di varie malattie. Le sue idee sono le stesse di Louis Pasteur e Robert Koch, che vissero 3 secoli dopo. Il nome di Fracastoro porta in suo onore il cratere Fracasttorius della Luna. Fracastoro nacque a Verona, che allora apparteneva alla Serenissima Repubblica di Venezia, e studiò a Padova, dove a soli 19 anni fu nominato professore presso l'Università della città. Data la sua eccellente prestazione nella pratica medica, fu eletto medico del Concilio di Trento. Ha poi vissuto e praticato la medicina nella sua città natale. Nel 1546 propose che le malattie infettive fossero causate da particelle microscopiche trasportabili o "spore", che potevano trasmettere l'infezione per contatto diretto o indiretto, o per trasporto aereo su distanze maggiori. Sembra che abbia usato per primo il vocabolo latino fomes = "accensione", nel senso di agente infettivo, nel suo trattato sulla trasmissione delle malattie De Contagione et Contagiosis Morbis, pubblicato nel 1546: "Io chiamo fomiti articoli come vestiti, biancheria intima, ecc., che sebbene non siano le stesse infezioni, possono ospitare le spore essenziali che trasmettono l'infezione e quindi causano l'infezione. La sua teoria ha dominato per quasi tre secoli, fino a quando non è stata sostituita da una teoria completamente sviluppata sulla trasmissione delle malattie da parte dei microbi. Il nome della malattia sifilide deriva dal grande poema di Fracastoro Syphilis sive morbus gallicus (= "Sifilide o malattia francese", 1530), su un pastore di nome Sifilide che offese l'antico dio Apollo[7], dopodiché fu da lui punito con una terribile malattia. La poesia raccomanda anche una cura per la malattia: il mercurio e il "legno di miele" (un distillato aromatico del legno della pianta Bulnesia Sarmientoi). Inoltre, il libro di Fracastoro De contagione (= "Sulla trasmissione delle malattie", 1546) fornisce la prima descrizione del tifo. Le opere complete di Fracastoro furono pubblicate per la prima volta nel 1555. Oltre alla Sifilide, Fracastoro scrisse un poema epico biblico in due libri, Giuseppe, e una raccolta di poesie, Carmina. Un ritratto di Fracastoro, che è nella collezione della National Gallery di Londra dal 1924, è stato recentemente identificato come un'opera autentica del famoso pittore italiano Tiziano. Ciò ha portato alcuni studiosi a ipotizzare che Tiziano possa aver dipinto l'opera in cambio di un trattamento per la sifilide.