Ελίας Κανέττι

 

25 Ιουλίου 1905  γεννήθηκε: Ελίας Κανέττι Βούλγαρος συγγραφέας

Ο Ελίας Κανέττι (Elias Canetti, βουλγάρικα: Елиас Канети, 1905 - 1994) ήταν συγγραφέας, που βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 1981.

Είναι ευρύτερα γνωστός για το μυθιστόρημα «Η τύφλωση» (Die Blendung) και τη μελέτη «Μάζα και Εξουσία», που αφορά τη συμπεριφορά του πλήθους, η οποία εκφράζεται σε δραστηριότητες όπως η ομαδική βία και οι θρησκευτικές συγκεντρώσεις. Τα έργα του είναι γραμμένα στη Γερμανική γλώσσα.

Γεννήθηκε στο Ρούσε της Βουλγαρίας στις 25 Ιουλίου 1905· ήταν ο μεγαλύτερος από τους τρεις γιους της οικογένειάς του. Οι πρόγονοί του, από την πλευρά του πατέρα του, είχαν μετακομίσει στο Ρουστσούκ από την Αδριανούπολη όπου είχαν εγκατασταθεί αρχικά μετά την εκδίωξη των Εβραίων από την Ισπανία το 1492. Το αρχικό όνομα της οικογένειας ήταν Cañete από το όνομα ενός χωριού στην Ισπανία. Η μητέρα του Κανέττι καταγόταν από μια από τις παλαιότερες Σεφαραδίτικες οικογένειες της Βουλγαρίας, την οικογένεια Arditti, της οποίας ορισμένα μέλη ήταν φυσικοί και αστρονόμοι στη βασιλική αυλή του Αλφόνσου του Δ΄ και του Πέτρου του Δ΄ της Αραγωνίας). Στο Ρουστσούκ ο πατέρας και ο παππούς τού Κανέττι ασχολούνταν με το εμπόριο.

Ο Κανέττι έζησε μέχρι το 1911 στο Ρουστσούκ, οπότε η οικογένειά του μετακόμισε στην Αγγλία. Το 1912, μετά τον ξαφνικό θάνατο του πατέρα του, μετακόμισε με τη μητέρα και τα αδέρφια του στη Βιέννη. Εκεί ο Κανέττι, ο οποίος ήδη μιλούσε λαντίνο, βουλγαρικά, αγγλικά (που τα είχε μάθει τον ένα χρόνο που έζησε στο Λονδίνο), καθώς και λίγα γαλλικά, έμαθε τα γερμανικά από τη μητέρα του, η οποία επέμενε ιδιαίτερα να μάθει τη γλώσσα αυτή και του τα δίδαξε η ίδια. Το 1916 μετακόμισαν στη Ζυρίχη, όπου έζησαν πέντε χρόνια, και έπειτα στη Φρανκφούρτη, μέχρι το 1924, οπότε ο Κανέττι, αφού τελείωσε το γυμνάσιο, επέστρεψε στη Βιέννη για να σπουδάσει χημεία.

Όμως, αν και πήρε το πτυχίο χημείας από το Πανεπιστήμιο της Βιέννης πέντε χρόνια αργότερα, δεν εργάστηκε ποτέ ως χημικός. Ήδη κατά τη διάρκεια των σπουδών του άρχισε να ασχολείται με τη φιλοσοφία και τη λογοτεχνία, και εντάχθηκε στους λογοτεχνικούς κύκλους. Ο Κανέττι έκλινε προς την αριστερά και πήρε μέρος στην επανάσταση του Ιουλίου του 1927. Το 1934 νυμφεύθηκε τη Βέζα Τάουμπνερ-Καλντερόν (Veza Taubner-Calderon), που στάθηκε αφοσιωμένη βοηθός στο έργο του. Το 1938, μετά το Άνσλους, μετακόμισε στο Λονδίνο, όπου συνδέθηκε με τη ζωγράφο Μαρί-Λουίζ φον Μοτεσίσκι (Marie-Louise von Motesiczky) και αργότερα με τη συγγραφέα Άιρις Μέρντοκ (Iris Murdoch). Το 1971 νυμφεύθηκε για δεύτερη φορά, την Έρα Μπούσορ (Hera Buschor) με την οποία απέκτησαν μία κόρη. Ο Κανέττι παρέμεινε στην Αγγλία μέχρι τη δεκαετία του 1970, έχοντας πάρει τη Βρετανική υπηκοότητα ήδη από το 1952. Παρόλα αυτά, συνέχισε να γράφει στα γερμανικά. Αργότερα επέστρεψε στη Ζυρίχη, όπου έζησε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του.

Το 1981, τιμήθηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας «για το συγγραφικό του έργο χαρακτηρίζεται από ευρύτητα απόψεων, από πλούτο ιδεών και από καλλιτεχνική δύναμη».

Πέθανε στη Ζυρίχη στις 14 Αυγούστου 1994.

 25 юли 1905 г. роден: Елиас Канети български писател Елиас Канети (на български: Елиас Канети, 1905 – 1994) е писател, носител на Нобелова награда за литература през 1981 г. Той е най-известен с романа Die Blendung и изследването Mass and Power, което се занимава с поведението на тълпата, изразено в дейности като насилие на банди и религиозни събирания. Произведенията му са написани на немски език. Той е роден в Русе, България на 25 юли 1905 г., той е най-големият от трима сина в семейството си. Неговите предци от страна на баща му са се преместили в Русчук от Одрин, където първоначално са се заселили след изгонването на евреите от Испания през 1492 г. Първоначалното фамилно име е Cañete на село в Испания. Майката на Канети произхожда от едно от най-старите сефардски семейства в България, семейство Ардити, някои от чиито членове са били физици и астрономи в кралския двор на Алфонсо IV и Петър IV Арагонски). В Русчук бащата и дядото на Канети се занимават с търговия. Канети живее до 1911 г. в Русчук, когато семейството му се премества в Англия. През 1912 г., след внезапната смърт на баща си, той се премества с майка си и братята и сестрите си във Виена. Там Канети, който вече говореше латино, български, английски (който беше научил през едната си година живот в Лондон), както и малко френски, научи немски от майка си, която особено настояваше той да научи езика и тя го научи себе си. През 1916 г. те се преместват в Цюрих, където живеят пет години, а след това във Франкфурт до 1924 г., когато Канети, след като завършва гимназия, се завръща във Виена, за да учи химия. Но въпреки че получава дипломата си по химия от Виенския университет пет години по-късно, той никога не е работил като химик. Още по време на следването си започва да се занимава с философия и литература, включва се в литературни среди. Канети се наклонява наляво и участва в революцията от юли 1927 г. През 1934 г. се жени за Веза Таубнер-Калдерон, която става предан помощник в работата му. През 1938 г., след аншлуса, той се премества в Лондон, където е свързан с художничката Мари-Луиз фон Мотесицки и по-късно с писателката Айрис Мърдок. През 1971 г. се жени за втори път за Хера Бушор, с която имат дъщеря. Канети остава в Англия до 1970 г., след като приема британско гражданство още през 1952 г. Въпреки това той продължава да пише на немски. По-късно се завръща в Цюрих, където живее до края на живота си. През 1981 г. получава Нобелова награда за литература "за литературното си творчество, характеризиращо се с широта на възгледите, богатство на идеи и художествена сила". Умира в Цюрих на 14 август 1994 г.