για ίσια πλάτη

 

Εκείνοι οι έντονοι πόνοι που ξεκίνησαν στην περίοδο της εγκυμοσύνης επιδεινώνονται τώρα που είστε αναγκασμένες να σηκώνετε το μωρό αγκαλιά. Πώς να τους αντιμετωπίσετε;

Η αλήθεια είναι πως, κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό, οι αλλαγές που συμβαίνουν στο γυναικείο σώμα είναι δραστικές και σίγουρα περισσότερο εμφανείς στο μυοσκελετικό σύστημα. Η απότομη αύξηση βάρους, η πολύ συγκεκριμένη κατανομή του πρόσθετου βάρους σε συνδυασμό με τη σταδιακή αλλαγή στη στάση του σώματος, η χαλάρωση των συνδέσμων, καθώς και η ταχεία επαναφορά του σώματος της μητέρας στην αρχική του κατάσταση, αφού γεννηθεί το βρέφος, είναι λογικό να προκαλούν εντάσεις και πιέσεις στο σώμα της. Για τα περισσότερα προβλήματα που παρουσιάζονται σε αυτή την περίοδο, ευθύνεται το γεγονός ότι το ανθρώπινο σώμα δεν έχει καταφέρει να προσαρμοστεί πλήρως στο να στηρίζεται στα δύο πόδια -ξεκινώντας ιστορικά από τα τέσσερα-, και άρα να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις της εγκυμοσύνης.

Οικογενειακά «βάρη»
Ο τρόπος που η μητέρα σηκώνει το μωρό (καθώς και το πώς και πόσο το κρατάει) είναι καθοριστικός παράγοντας για την καλή σωματική της κατάσταση. Η αλλαγή της πάνας, για παράδειγμα, πρέπει να γίνεται σε μέρος όπου η μητέρα δεν χρειάζεται να σκύψει καθόλου, ενώ η μέση της κουράζεται πολύ λιγότερο αν μπορεί να έχει το ένα πόδι της λίγο πιο μπροστά από το άλλο. Όταν κρατάει το μωρό της, μπορεί να χρησιμοποιεί ένα από τα πολλά είδη ειδικών ιμάντων (μάρσιπο). Μία άλλη λύση είναι να μην κρατάει το βρέφος αποκλειστικά από τη μία πλευρά, αλλά να συνηθίσει να αλλάζει χέρια. Επίσης, μεγάλο ρόλο παίζει και η στάση της όταν κάθεται ή εργάζεται, καθώς και η στάση της κατά το θηλασμό. Μία από τις πιο ξεκούραστες και βολικές στάσεις για θηλασμό αποτελεί να είναι η μητέρα ξαπλωμένη στο πλάι με το μωρό δίπλα της. Με τη στάση αυτή, αποφεύγει την παρατεταμένη κάμψη του σώματος από την μία πλευρά, οπότε και μοιράζει το βάρος.

Μήπως φταίνε οι ορμόνες;
Ωστόσο, εκτός από τη λανθασμένη στάση ή το επιπλέον βάρος, για τα περισσότερα μυοσκελετικά προβλήματα πριν και μετά τον τοκετό ευθύνεται και η ορμόνη ρηλαξίνη (relaxin). Πρόκειται για μια λιγότερο γνωστή ορμόνη, η οποία ουσιαστικά έχει παρόμοιο ρόλο με αυτόν της ινσουλίνης, και παράγεται στις ωοθήκες. Μαλακώνει τους συνδέσμους της πυέλου διευκολύνοντας τον τοκετό και βοηθά στην εξάλειψη (μαλάκωμα και λέπτυνση) του τραχήλου την ώρα της γέννας. Η συγκεκριμένη ορμόνη ευθύνεται για τη χαλάρωση των ιστών που περιέχουν κολλαγόνο, όπως είναι οι σύνδεσμοι, οι τένοντες, οι αρθρώσεις, καθώς και το δέρμα και ο υποδόριος συνδετικός ιστός. Αυτή η χαλάρωση των ιστών μπορεί να δημιουργήσει αδυναμία του μυοσκελετικού συστήματος και μυϊκή κόπωση. Τα επίπεδα της ρηλαξίνης δεν εξαφανίζονται απότομα μετά τον τοκετό, αλλά μειώνονται σταδιακά μέσα στους επόμενους δύο-τρεις μήνες. Αυτό σημαίνει ότι οι ιστοί που περιέχουν κολλαγόνο συνεχίζουν να βρίσκονται υπό την επήρειά της για αρκετό καιρό, και επανέρχονται στην αρχική μορφή τους προοδευτικά, άρα το μυοσκελετικό σύστημα παραμένει ευάλωτο για όλο αυτό το διάστημα. Γι' αυτό είναι και εξαιρετικά σημαντικό η γυναίκα να βρίσκεται σε καλή φυσική κατάσταση πριν από την εγκυμοσύνη, αλλά και να συνεχίσει ένα ήπιο πρόγραμμα γυμναστικής σε όλη τη διάρκειά της.

Στρες, ένας ακόμη ένοχος
Σύμφωνα με τελευταίες έρευνες, το άγχος, μολονότι δεν είναι ικανό από μόνο του να δημιουργήσει κάποιο μυοσκελετικό πρόβλημα, εντούτοις αποτελεί έναν επιπλέον παράγοντα που θα εντείνει οποιαδήποτε μυοσκελετική δυσλειτουργία εμφανιστεί. Αυτό συμβαίνει λόγω του μηχανισμού επίδρασης του στρες, ιδιαίτερα του χρόνιου, το οποίο προκαλεί στους μυϊκούς ιστούς έντονες συσπάσεις ή ακόμη και βραχύνσεις.

Συμβουλές για να καταπολεμήσετε τους πόνους
Λυγίστε τα πόδια: Όταν σηκώνετε το μωρό ή οποιοδήποτε άλλο βάρος, να λυγίζετε τα γόνατα ή να κάνετε βαθύ κάθισμα, κρατώντας ίσιο τον κορμό σας, και να έχετε τα χέρια με το «βάρος» κοντά στο σώμα σας.

Τεντωθείτε: Το ότι είστε μπροστά στον υπολογιστή δεν αποτελεί δικαιολογία. Τεντωθείτε, ανοίξτε τα χέρια σας, και οπωσδήποτε να σηκώνεστε από την καρέκλα σας ανά 20λεπτο ή μισάωρο. Μπορείτε να ακολουθήσετε ένα πρόγραμμα στρέτσινγκ των μυών των άνω άκρων και της πλάτης, το οποίο θα σας υποδείξει ο φυσίατρος.

Καθίστε ίσια: Ενώ δουλεύετε, κρατήστε το σώμα σας στητό και την πλάτη σας σε ίσια θέση. Οι αγκώνες πρέπει να δημιουργούν ορθή γωνία. Τοποθετήστε ειδικό μαξιλάρι στη μέση σας στην καρέκλα ή στο κάθισμα του αυτοκινήτου σας, ιδιαίτερα αν πρόκειται να κάνετε ένα πολύωρο ταξίδι και ήδη έχετε μικρές ενοχλήσεις.

Αποφύγετε τα βάρη: Μη σηκώνετε αντικείμενα που είναι πολύ βαριά για εσάς. Όταν σηκώνετε κάτι, λυγίστε τα γόνατα σας και όχι την πλάτη σας. Διατηρείτε την πλάτη σας ευθεία και το κεφάλι κάτω, στην ίδια γραμμή με την πλάτη σας. Κρατήστε το αντικείμενο κοντά στο σώμα σας και μη στρίβετε τον κορμό σας όταν το σηκώνετε. Αντί να σηκώσετε ένα βαρύ αντικείμενο, είναι προτιμότερο να το σπρώχνετε ή να το τραβάτε.

Γυμναστείτε: Οι τακτικές ασκήσεις με χαμηλή πρόσκρουση, όπως το ελαφρύ τρέξιμο, το κολύμπι ή το στατικό ποδήλατο, για 30 λεπτά κάθε μέρα, μπορούν να αυξήσουν τη μυϊκή δύναμη και την ευκαμψία. Καλό είναι να δυναμώσετε τους εκτείνοντες μυς της μέσης σας και τους κοιλιακούς σας, με κλασικές ασκήσεις, με σουηδική γυμναστική ή με γιόγκα, βελτιώνοντας ταυτόχρονα τη στάση του σώματος. Πάντοτε να κάνετε προθέρμανση και τεντώματα των μυών πριν από τη σωματική άσκηση ή άλλες έντονες σωματικές δραστηριότητες, για να προλαμβάνετε βλάβες στην πλάτη σας

Περπατήστε: Το περπάτημα βελτιώνει τη διάθεση και τονώνει όλο το σώμα.

Ξεχάστε το ασανσέρ: Ανεβείτε τις σκάλες με τα πόδια, αλλά φροντίστε να κρατάτε το σώμα στητό.

Προσέξτε τη διατροφή σας: Φροντίστε η διατροφή σας να περιέχει αρκετό ασβέστιο, φώσφορο και βιταμίνη D, μιας που τα συγκεκριμένα στοιχεία προάγουν την ανάπτυξη των οστών σας.
Χρησιμοποιήστε υποπόδιο: Όταν δουλεύετε στον υπολογιστή, να στέκεστε με ίσια πλάτη και να εναλλάσσετε τα πόδια σας σε ένα υποπόδιο.

Μην κάθεστε σε χαμηλά καθίσματα: Γενικά, αποφύγετε τα πολύ χαμηλά καθίσματα (τα γόνατα και τα ισχία σας πρέπει να βρίσκονται στην ίδια νοητή ευθεία), φροντίστε να διατηρείτε ίσια την πλάτη σας (να βάζετε ένα στήριγμα-μαξιλάρι πίσω από τη μέση).

Εκπαιδευτείτε στον «έξυπνο» ύπνο: Εφοδιαστείτε με ένα μέτριας σκληρότητας στρώμα, με σκληρή βάση (σομιέ), και έχετε πάντα ένα χαμηλό μαξιλάρι, για να μη σχηματίζει μεγάλη γωνία ο αυχένας. Αν πονάτε, βρείτε τη σωστή θέση ανακούφισης στο κρεβάτι. Ξαπλώστε ύπτια, με ένα μαξιλάρι κάτω από τα γόνατα.

Αποφύγετε τα ψηλοτάκουνα: Φοράτε άνετα παπούτσια με χαμηλά τακούνια, έως τρία εκατοστά, και -όποτε είναι εφικτό- αθλητικά.
Εφοδιαστείτε με τα κατάλληλα αξεσουάρ: Να επιλέγετε καθίσματα με καλή στήριξη του κάτω μέρους της πλάτης σας. Ένα μαξιλάρι ή μια τυλιγμένη πετσέτα, που θα τοποθετήσετε για τη στήριξή της, μπορούν να βοηθήσουν.

Πείτε «στοπ» στην παχυσαρκία: Προστατέψτε το σώμα σας από τα περιττά κιλά. Η συσσώρευση βάρους στη μέση σας επιβαρύνει το κάτω μέρος της πλάτης σας, αυξάνοντας τον κίνδυνο βλαβών και χρόνιων παθήσεων.

Σταματήστε το κάπνισμα: Το τσιγάρο μειώνει τη ροή αίματος στο κάτω μέρος της σπονδυλικής στήλης και προάγει τον εκφυλισμό των μεσοσπονδύλιων δίσκων.

Με τη συνεργασία του Δημήτρη Εργελετζή (MD, FEBPRM φυσίατρος - ιατρός αποκατάστασης).

imommy