Τζοβάννι Γκαμπριέλι

 

12 Αυγούστου 1612  πέθανε: Τζοβάννι Γκαμπριέλι Ιταλός συνθέτης

Ο Τζοβάννι Γκαμπριέλι (Giovanni Gabrieli, 1557 – 12 Αυγούστου 1612) ήταν Ιταλός συνθέτης και οργανίστας. Έδρασε την εποχή της μετάβασης από την Αναγέννηση στο Μπαρόκ, επηρεάζοντας με τη μουσική του πλήθος συνθετών. Θεωρείται ο πλέον κύριος εκπρόσωπος της Βενετσιάνικης Σχολής, στην οποία ανήκουν οι Κλάουντιο Μοντεβέρντι, Άντριαν Βίλαρτ, Κλάουντιο Μέρουλο κ.ά.
Βιογραφικά στοιχεία

Γεννήθηκε πιθανότατα στη Βενετία, όπου και σπούδασε μουσική με τον θείο του και συνθέτη Αντρέα Γκαμπριέλι. Αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στο Μόναχο με τον Ορλάντο ντι Λάσσο, όπου και παρέμεινε μέχρι το 1579. Τα χρόνια αυτά έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ύφους της μουσικής του, όπως διαφαίνεται κυρίως στα πρώιμα έργα του.

Επιστρέφοντας στη Βενετία, το 1585 διαδέχεται τον Κλάουντιο Μέρουλο ως οργανίστας της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου, θέση ύψιστης τιμής για την εποχή. Τον επόμενο χρόνο πεθαίνει ο θείος του, Αντρέα Γκαμπριέλι, και αναλαμβάνει καθήκοντα σύνθεσης. Παράλληλα, συγκεντρώνει και επιμελείται τα έργα του προκατόχου του, διασώζοντας έτσι ένα μεγάλο τους μέρος.

Ένα μεγάλο καλλιτεχνικό βήμα αποτελεί η ανάληψη της θέσης οργανίστα στη Scuola Grande di San Rocco· από την περίοπτη αυτή θέση έχει την ευκαιρία να γράψει και κοσμική μουσική, η οποία εκτελείται από τους πιο φημισμένους τραγουδιστές και μουσικούς της εποχής. Εξάλλου, το μουσικό επίπεδο στον καθεδρικό του Αγίου Μάρκου ήταν ανέκαθεν υψηλό και ο Γκαμπριέλι χαίρει της εκτίμησης των πιο αξιόλογων Ευρωπαίων συνθετών της εποχής του.

Το 1597 εκδίδει έναν τόμο με "Ιερές Συμφωνίες" (Symphoniae Sacrae), έργο που έμελε να τον καταστήσει διάσημο σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πολλοί συνθέτες, κυρίως από τη Γερμανία, συρρέουν για να μαθητεύσουν μαζί του, όχι μόνο την εκκλησιαστική μουσική, αλλά και το ιταλικό μαδριγάλι. Με την επιστροφή τους διαδίδεται το "πολυχορικό" ύφος, όπου δύο χορωδίες τραγουδούν εναλλάξ -γνωστό με τον μουσικό όρο cori spezzati. Αξιοσημείωτος μαθητής του Γκαμπριέλι υπήρξε και ο Χάινριχ Συτς, ο οποίος επιστρέφοντας στη Γερμανία, ανέπτυξε το ιταλικό ύφος, οδηγώντας στην καθιέρωση του Μπαρόκ.

Περί το 1606 η υγεία του Γκαμπριέλι επιδεινώνεται· πεθαίνει το 1612, πιθανότατα από νεφρολιθίαση.

12 agosto 1612 Morto: Giovanni Gabrieli compositore italiano Giovanni Gabrieli (Giovanni Gabrieli, 1557 – 12 agosto 1612) è stato un compositore e organista italiano. Ha lavorato durante il passaggio dal Rinascimento al Barocco, influenzando molti compositori con la sua musica. È considerato il più importante rappresentante della Scuola Veneta, a cui appartengono Claudio Monteverdi, Adrian Villart, Claudio Merulo e altri. Dati biografici Probabilmente è nato a Venezia, dove ha studiato musica con lo zio e compositore Andrea Gabrieli. In seguito continuò i suoi studi a Monaco con Orlando di Lasso, dove rimase fino al 1579. Questi anni giocarono un ruolo decisivo nel plasmare lo stile della sua musica, come si può vedere soprattutto nei suoi primi lavori. Ritornato a Venezia, nel 1585 succedette a Claudio Merulo come organista della Basilica di San Marco, carica per l'epoca di più alta onorificenza. L'anno successivo muore lo zio Andrea Gabrieli che assume l'incarico di composizione. Allo stesso tempo, raccoglie e cura le opere del suo predecessore, salvandone così buona parte. Un grande passaggio artistico è l'assunzione della carica di organista presso la Scuola Grande di San Rocco; da questa posizione di rilievo ha l'opportunità di scrivere musica profana, che viene eseguita dai più famosi cantanti e musicisti dell'epoca. Inoltre, lo standard musicale della Cattedrale di San Marco è sempre stato alto, e Gabrieli gode della stima dei più importanti compositori europei del suo tempo. Nel 1597 pubblicò un volume delle "Sinfonie Sacre" (Symphoniae Sacrae), opera che lo avrebbe reso famoso in tutta Europa. Molti compositori, principalmente tedeschi, accorsero con lui per imparare non solo la musica sacra, ma anche il madrigale italiano. Con il loro ritorno si diffuse lo stile "policoro", in cui due cori cantano alternativamente - noto con il termine musicale cori spezzati. Notevole allievo di Gabrieli fu anche Heinrich Sütz, che, tornato in Germania, sviluppò lo stile italiano, portando all'affermazione del barocco. Intorno al 1606 la salute di Gabrieli peggiora; muore nel 1612, probabilmente di nefrolitiasi.