Τον Αύγουστο του 1940 ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος κόντευε να συμπληρώσει
έναν χρόνο. Η Ελλάδα, την οποία κυβερνούσε δικτατορικά ο Ιωάννης
Μεταξάς, μπορεί να τηρούσε ουδέτερη στάση, αλλά ήταν εμφανές ότι
βρισκόταν στο πλευρό της Αγγλίας, που εκείνη την περίοδο δοκιμαζόταν
σοβαρά από τις αεροπορικές επιθέσεις της «Λουφτβάφε». Η φασιστική
Ιταλία, σύμμαχος της ναζιστικής Γερμανίας, με τον ισχυρό στόλο της
διεκδικούσε την πρωτοκαθεδρία στις θάλασσες της Μεσογείου από τη Μεγάλη
Βρετανία.
Η διαταγή για τον τορπιλισμό της «Έλλης», ενός
ελαφρού καταδρομικού πλοίου («ευδρόμου» με την ορολογία του
μεσοπολέμου), δόθηκε από την Ιταλό διοικητή των Δωδεκανήσων Τσέζαρε
Μαρία Ντε Βέκι, ηγετικό στέλεχος του Φασιστικού Κόμματος της Ιταλίας και
πρέπει να ήταν σε γνώση του Ιταλού δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι. Το
ιταλικό υποβρύχιο «Ντελφίνο» με διοικητή τον υποπλοίαρχο Τζουζέπε
Αϊκάρντι ξεκίνησε από τη ναυτική βάση στο Παρθένι της Λέρου το βράδυ της
14ης Αυγούστου, με αποστολή να πλήξει εχθρικά πλοία στην Τήνο, τη Σύρο
και στη συνέχεια να αποκλείσει τη Διώρυγα της Κορίνθου.
Τις
πρωινές ώρες της 15ης Αυγούστου το ιταλικό υποβρύχιο βρέθηκε έξω από το
λιμάνι της Τήνου «εν καταδύσει», με σκοπό να τορπιλίσει τα επιβατικά
πλοία «Έλση» και «Έσπερος», που μετέφεραν προσκυνητές, αλλά οι Ιταλοί τα
θεωρούσαν οπλιταγωγά και συνεπώς εχθρικά. Από το περισκόπιο ο Αϊκάρντι
είδε να καταφθάνει στο λιμάνι ένα πολεμικό και δεν άφησε την ευκαιρία να
πάει χαμένη, όπως δήλωσε μετά τον πόλεμο. Επρόκειτο για το καταδρομικό
«Έλλη», που κατέπλεε στην Τήνο για τις εορταστικές εκδηλώσεις της
Μεγαλόχαρης.
Στις 8.25 π.μ., λίγη ώρα πριν από τη λιτάνευση της
εικόνας της Παναγίας κι ενώ στην παραλία υπήρχε πολύς κόσμος, το
«Ντελφίνο» έπληξε με τρεις τορπίλες το ελληνικό πολεμικό πλοίο. Η μία
μόνο τορπίλη βρήκε στόχο, αλλά έπληξε καίρια το ελληνικό πλοίο στο
μηχανοστάσιο και τις δεξαμενές πετρελαίου. Μία ώρα αργότερα, το «Έλλη»
βυθίστηκε, παρά τις προσπάθειες του πληρώματος να το κρατήσουν στον
αφρό. Οι άλλες δύο τορπίλες αστόχησαν και εξερράγησαν στην προκυμαία.
Από την επίθεση του «Ντελφίνο» σκοτώθηκαν ένας υπαξιωματικός και οκτώ
ναύτες του «Έλλη», ενώ οι τραυματίες ανήλθαν στους 24. Μία γυναίκα, που
βρισκόταν στην παραλία, πέθανε από καρδιακή προσβολή μετά την έκρηξη της
δεύτερη τορπίλης στην προκυμαία.
Μετά την εκτέλεση της
αποστολής του, το «Ντελφίνο» απομακρύνθηκε χωρίς να γίνει γνωστή η
ταυτότητά του. Μετά από λίγες ώρες κατέπλευσε στη Σύρο, αλλά αναχώρησε
αμέσως άπρακτο, καθώς δεν υπήρχε κανένα πλοίο στο λιμάνι του νησιού. Το
«Ντελφίνο» επέστρεψε εσπευσμένως στη Λέρο με διαταγή των ιταλικών αρχών,
ακυρώνοντας την αποστολή του στην Κόρινθο. Η επιχείρηση δεν φαίνεται να
ήταν σε γνώση των πολιτικών αρχών της Ρώμης (πλην ίσως του Μουσολίνι). Ο
υπουργός Εξωτερικών, Γκαλεάτσο Τσιάνο, έγραψε στα απομνημονεύματά του
ότι η βύθιση του ελληνικού πλοίου οφείλεται στη θρασύτητα του Ντε Βέκι.
συνέχεια https://www.zougla.gr/politismos/article/o-torpilismos-tis-elis-1942774
Nell'agosto del 1940, la seconda guerra mondiale aveva quasi un anno. La Grecia, sotto il governo dittatoriale di Ioannis Metaxas, potrebbe aver mantenuto una posizione neutrale, ma era ovvio che era dalla parte dell'Inghilterra, che all'epoca era messa a dura prova dagli attacchi aerei della Luftwaffe. L'Italia fascista, alleata della Germania nazista, con la sua potente flotta rivendicò il primato nel Mediterraneo dalla Gran Bretagna.
L'ordine di silurare l'"Helli", un incrociatore leggero (un "incrociatore" nel gergo tra le due guerre), fu dato dal comandante italiano del Dodecaneso, Cesare Maria De Vecchi, figura di spicco del Partito Fascista d'Italia e doveva essere a conoscenza del dittatore italiano Benito Mussolini. Il sommergibile italiano "Delfino" comandato dal tenente comandante Giuseppe Aicardi è partito dalla base navale di Partheni, Leros, la sera del 14 agosto, con la missione di attaccare le navi nemiche a Tinos, Syros e quindi bloccare il canale di Corinto.
Nelle ore mattutine del 15 agosto, il sommergibile italiano è stato trovato fuori dal porto di Tinos "in immersione", con l'intenzione di silurare le navi passeggeri "Elsi" ed "Esperos", che trasportavano pellegrini, ma gli italiani le ritenevano essere navi da guerra e quindi ostili. Dal periscopio Aicardi vide arrivare al porto una nave da guerra e non lasciò che l'occasione andasse sprecata, come dichiarò nel dopoguerra. Si trattava dell'incrociatore "Elli", che stava salpando per Tinos per i festeggiamenti di Megalochari.
Alle 8:25, poco prima della processione dell'immagine della Vergine e mentre c'era molta gente sulla spiaggia, il "Delphin" colpì la nave da guerra greca con tre siluri. Il singolo siluro ha trovato il suo obiettivo, ma ha colpito gravemente la nave greca nella sala macchine e nei serbatoi dell'olio. Un'ora dopo, l'"Elli" affondò, nonostante gli sforzi dell'equipaggio per tenerlo a galla. Gli altri due siluri mancarono ed esplosero sulla banchina. L'attacco del Delfino ha ucciso un sottufficiale e otto marinai dell'Elli, mentre i feriti 24. Una donna, che si trovava sulla spiaggia, è morta per infarto dopo che il secondo siluro è esploso in banchina.
Dopo aver svolto la sua missione, il "Delphino" è stato rimosso senza che se ne conoscesse l'identità. Dopo alcune ore salpò per Syros, ma se ne andò immediatamente inattivo, poiché non c'erano navi nel porto dell'isola. Il "Delfino" tornò frettolosamente a Leros per ordine delle autorità italiane, annullando la sua missione a Corinto. L'operazione non sembra essere nota alle autorità politiche di Roma (tranne forse Mussolini). Il ministro degli Esteri, Galeazzo Ciano, scriveva nelle sue memorie che l'affondamento della nave greca fu dovuto all'audacia del De Vecchi.
