Κυριακή 16 Απριλίου 2023

Παναΐτ Ιστράτι



10 Αυγούστου 1884  γεννήθηκε: Παναΐτ Ιστράτι Ρουμάνος συγγραφέας

Ο Παναΐτ Ιστράτι (Panait Istrati, μερικές φορές αναφέρεται και ως Panaït Istrati, 10 Αυγούστου 188416 Απριλίου 1935) ήταν Ρουμάνος συγγραφέας και λογοτέχνης που έγραφε στα γαλλικά και στα ρουμανικά, και αποκλήθηκε «ο Μαξίμ Γκόρκι των Βαλκανίων».

Βιογραφία

Γεννήθηκε στη Βράιλα και ήταν γιος της πλύστρας Ζωίτσας Ιστράτι (Joiţa Istrate) και ενός Έλληνα παράνομου καπνεμπόρου, του Γεώργιου Βαλσαμή που ποτέ δε γνώρισε από το χωριό Φαρακλάτα Κεφαλονιάς.

Ολοκλήρωσε με δυσκολίες την πρωτοβάθμια εκπαίδευση στο Μπαλντοβινέστι. Έκανε διάφορες δουλειές για να ζήσει και παράλληλα ήταν πολυγραφότατος. Στην αρχή έγραφε άρθρα σε σοσιαλιστικά περιοδικά. Αργότερα έγραψε πολλά βιβλία.

Έκανε δύο απανωτούς αποτυχημένους γάμους. Υπήρξε φίλος του Καζαντζάκη και του Ρομέν Ρολάν, ο οποίος προλόγισε και το έργο του «Κυρά Κυραλίνα» και τον χαρακτήρισε «ο Μαξίμ Γκόρκι των Βαλκανίων». Ο Ιστράτι προσβλήθηκε από φυματίωση και πέθανε σε σανατόριο στο Βουκουρέστι, αφού προηγουμένως επιχείρησε να αυτοκτονήσει. Αρχικά, ήταν ενταγμένος στον κομμουνιστικό πολιτικό χώρο, όμως τη δεκαετία του τριάντα έγραφε σε ακροδεξιά έντυπα και είχε πολιτικές σχέσεις με την οργάνωση 'Σταυροφορία για τον Ρουμανισμό' που προέκυψε από διάσπαση της Φασιστικής Σιδηράς Φρουράς.




Η κηδεία του Παναΐτ Ιστράτι το 1935. Διακρίνεται ο Mihai Stelescu ηγετικό πρόσωπο της Σταυροφορίας για τον Ρουμανισμό
Σημαντικά έργα
Κυρά Κυραλίνα (μετάφραση: Κυρά αδερφή μου)
Μπαρμπα-Αγγελής

10 august 1884 Născut: Panait Istrati scriitor român Panait Istrati (uneori ortografiat Panaït Istrati, 10 august 1884 – 16 aprilie 1935) a fost un autor și figur literar român care a scris în franceză și română și a fost numit „Maximul Gorki al Balcanilor”. Biografie S-a născut la Brăila şi era fiul lui Joiţa Istrate, spălătorie, şi al unui tutun ilegal grec, George Valsamis, pe care nu l-a întâlnit niciodată din satul Faraklata din Kefalonia. Studiile primare si-a facut cu greu la Baldovinesti. A făcut diverse meserii pentru a-și câștiga existența și, în același timp, a fost prolific. La început a scris articole în reviste socialiste. Mai târziu a scris multe cărți. A avut două căsătorii eșuate consecutive. A fost prieten cu Kazantzakis și Romain Rolland, care i-a prefațat lucrarea „Kyra Kyralina” și l-a descris drept „Maxim Gorki al Balcanilor”. Istrati s-a îmbolnăvit de tuberculoză și a murit într-un sanatoriu din București, după ce a încercat anterior să se sinucidă. Inițial, a făcut parte din scena politică comunistă, dar în anii treizeci a scris în publicații de extremă dreapta și a avut relații politice cu organizația „Cruciadă pentru românism”, care a luat naștere din scindarea Gărzii de Fier fasciste. Înmormântarea lui Panait Istrati în 1935. Este văzut Mihai Stelescu, lider al Cruciadei pentru românism. Lucrări semnificative Kyra Kyralina (traducere: My lady sister) Barba-Angelis

Πέμπτη 13 Απριλίου 2023

WP Emil Nolde.jpg
7 Αυγούστου 1867  γεννήθηκε: Έμιλ Νόλντε Δανός ζωγράφος

Ο Έμιλ Νόλντε (Emil Nolde, 7 Αυγούστου 1867 - 13 Απριλίου 1956) ήταν Γερμανό-Δανός ζωγράφος, μέλος της εξπρεσσιονιστικής καλλιτεχνικής ομάδας Die Brücke ("Η γέφυρα" περίοδος 1906-1907), Berlin Sucession (περίοδος 1908-1910) και Der Blaue Reiter. Ένας από τους πρώτους καλλιτέχνες του 20ού αιώνα που εξερεύνησε το χρώμα στη ζωγραφική χρησιμοποιώντας λάδια και νερομπογιά, έγινε ιδιαίτερα γνωστός για τη χρήση εκφραστικών χρωμάτων καθώς και για τη τεχνική του.

Επιλογή έργων
Verspottung Christi (Ο Εμπαιγμός του Χριστού, 1909). Βερολίνο, Brücke-Museum
Im Café (Στο καφενείο, 1911). Έσσεν, Museum Folkwang
Tanz um das Goldene Kalb (Ο χορός του Χρυσού Μόσχου, 1910). Μόναχο, Pinakothek der Moderne
Ο Προφήτης (ξυλογραφία, 1912)
Der Schwärmer (Ο θαυμαστής, 1919). Αννόβερο, Sprengel-Museum

Τρίτη 11 Απριλίου 2023

Πρίμο Λέβι





Πρίμο Λέβι

Ο Πρίμο Λέβι (31-7-1919 έως 11-4-1987) γεννήθηκε στο Τορίνο. Οι γονείς του ήταν Εβραίοι από το Πιεμόντε, τα ήθη και τα έθιμα των οποίων θα περιγράψει στο πρώτο κεφάλαιο του βιβλίου του "Το περιοδικό σύστημα". Στο Λύκειο ο Πρίμο ήταν ένας συνεσταλμένος και επιμελής μαθητής που ενδιαφέρεται περισσότερο για τη χημεία και τη βιολογία και λιγότερο για την ιστορία και τα ιταλικά. Το 1937 γράφεται στο Χημικό Τμήμα του Πανεπιστημίου του Τορίνο απ' όπου αποφοιτά τον Ιούλιο του 1941 με άριστα και έπαινο. Βρίσκει μια ημιπαράνομη δουλειά σε ένα ορυχείο αμιάντου κοντά στο Λάντζο. Δεν είναι γραμμένος στις καταστάσεις προσωπικού αλλά δουλεύει στο χημικό εργαστήριο του εργοστασίου. Το 1942 βρίσκει καλύτερη δουλειά στο Μιλάνο σε μια ελβετική φαρμακοβιομηχανία. Πολιτικοποιείται και γίνεται μέλος του παράνομου Partito d' azione (Κόμμα Δράσης). Το Δεκέμβριο του 1943 ο Λέβι που αγωνίζεται ως μέλος μιας ομάδας παρτιζάνων συλλαμβάνεται και οδηγείται στο στρατόπεδο του Κάρπι Φάσσολι. Το Φεβρουάριο του 1944 ο Λέβι μαζί με άλλους κρατουμένους μεταφέρεται στο Άουσβιτς. Σε όλη τη διάρκεια της παραμονής του εκεί, ο Λέβι κατόρθωσε να μην αρρωστήσει. Το Γενάρη όμως του 1945 προσβάλλεται από οστρακιά όταν οι Γερμανοί, λόγω της προέλασης των ρωσικών στρατευμάτων, αποφασίζουν την εκκένωση του Λάγκερ. Ο Λέβι μένει για λίγους μήνες στην Κατοβίτσε και τον Ιούνιο θ' αρχίσει το μακρύ ταξίδι της επιστροφής, αυτό που περιγράφεται στην "Ανακωχή" και τον Οκτώβριο φτάνει τελικά στο Τορίνο. Το 1946 πιάνει δουλειά σ' ένα εργοστάσιο χρωμάτων. Η βασανιστική ανάμνηση των στρατοπέδων τον ωθεί να γράψει πυρετωδώς το "Εαν αυτό είναι ο άνθρωπος" (Se questo e un uomo).Το 1947 το προτείνει στον Einaudi που το απορρίπτει και εκδίδεται τελικά από τις εκδόσεις Da Silva. Το 1962 γράφει το έργο "Η ανακωχή" το ημερολόγιο της επιστροφής του. Το 1963 "Η ανακωχή" (La tregua) εκδίδεται από τις εκδόσεις Einaudi. Το 1967 εκδίδεται η συλλογή διηγημάτων του με τίτλο "Storie naturali", ενώ το 1971 εκδίδεται μια δεύτερη συλλογή διηγημάτων με τίτλο "Vizio di forma". Την περίοδο 1972-79 ταξιδεύει συχνά για επαγγελματικούς λόγους στη Σοβιετική Ένωση. Το μυθιστόρημα "La chiave a stella" ίσως γεννήθηκε στο Τολιάτιγκραντ. Το 1975 εκδίδεται η ποιητική συλλογή του με τίτλο "L' osteria di Brema". Το 1981 ετοιμάζει για τις εκδόσεις Einaudi μια προσωπική ανθολογία συγγραφέων που τον επηρέασαν, η οποία εκδίδεται με τον τίτλο "La ricerca delle radici". Το 1982 εκδίδεται το μυθιστόρημα "Se non ora quando?" (Εάν όχι τώρα πότε;), το οποίο μεταφράζεται στα γαλλικά. Το 1983 μεταφράζει τα βιβλία του Claude Levi-Strauss "Ο δρόμος της μάσκας" και "Βλέμμα από μακριά". Το 1984 εκδίδεται η ποιητική συλλογή του "Ad ora incerta" και το Νοέμβριο κυκλοφορεί στην Αμερική το βιβλίο του "Το περιοδικό σύστημα". Το 1985 πενήντα κείμενά του που δημοσιεύτηκαν αρχικά στην εφημερίδα La Stampa συγκεντρώνονται σ' έναν τόμο, με τίτλο "L' altrui mestiere". Το 1987 ο Πρίμο Λέβι αυτοκτονεί στο σπίτι του στο Τορίνο.

Δευτέρα 10 Απριλίου 2023

Κλείτος-Δημήτριος Κύρου

13 Αυγούστου 1921  γεννήθηκε: Κλείτος Κύρου Έλληνας ποιητής

Ο Κλείτος-Δημήτριος Κύρου (13 Αυγούστου 1921 - 10 Απριλίου 2006) ήταν Έλληνας ποιητής.

Πίνακας περιεχομένων
1 Βιογραφία
2 Ένας μεγάλος ποιητής του μεταπολέμoυ
3 Λίγα λόγια για το έργο του
4 Η σχέση του Κ. Κύρου με την Θεσσαλονίκη
5 Έργα
5.1 Ποίηση[10]
5.2 Πεζά
5.3 Μεταφράσεις[10]
6 Παραπομπές
7 Βιβλιογραφία
8 Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Βιογραφία

Γεννήθηκε το 1921 στη Θεσσαλονίκη. Φοίτησε στο Κολλέγιο Ανατόλια και τον Σεπτέμβριο του 1939 εισήχθη στη Νομική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Εργάστηκε στον τραπεζικό τομέα (1951-1983) . Διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος από το 1974 μέχρι το 1976.

Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1944, στο φοιτητικό περιοδικό Ξεκίνημα, αρχικά με μεταφράσεις ξένων, κυρίως Άγγλων, ποιητών. Ως ποιητής εμφανίστηκε για πρώτη φορά με το ποίημα Προσμονή στο περιοδικό της Θεσσαλονίκης Φοιτητής , τχ. 3 (5.5.1945). Το 1949 εξέδωσε την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο Αναζήτηση, Αναμνήσεις μιας αμφίβολης εποχής. Συνεργάστηκε με πλήθος περιοδικών. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα περιοδικά Ξεκίνημα, Φοιτητής, Ελεύθερα Γράμματα, Διαγώνιος, Ο Αιώνας μας, Κοχλίας, Νέα Πορεία, Κριτική, Εντευκτήριο. Το σύνολο της ποιητικής του δουλειάς εκδόθηκε στη συλλογή Εν όλω, Συγκομιδή 1943-1997, Άγρα, Αθήνα 1997. Το 1988 τιμήθηκε με το Β' Κρατικό Βραβείο Ποίησης για το βιβλίο του Τα πουλιά και η αφύπνιση, το οποίο δεν δέχτηκε. Το 1992 τιμήθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Μεταφραστών Λογοτεχνίας για τη μετάφραση του έργου τού Κρίστοφερ Μάρλοου Δόκτωρ Φάουστους και το 1994 του απονεμήθηκε το Α' Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης για την τραγωδία τού Σέλεϊ Οι Τσέντσι. [6] Το 2005 η Ακαδημία Αθηνών του απένειμε για το σύνολο του ποιητικού του έργου, το βραβείο Κώστα και Ελένης Ουράνη.

Ποιήματά του μεταφράστηκαν στα αγγλικά, γαλλικά, ιταλικά, ισπανικά, ρωσικά, πολωνικά, βουλγαρικά και αραβικά.

To 1969 παντρεύτηκε την Φιλιώ Αγγελίδου. Μαζί απέκτησαν δύο παιδιά, την Ελένη (1970) και τον Γιώργο (1971).

Πέθανε στις 10 Απριλίου 2006 στο σπίτι του στην οδό Αθανασίου Σουλιώτη

Σάββατο 8 Απριλίου 2023

Βίλχελμ φον Χούμπολτ

Βίλχελμ φον Χούμπολτ Γερμανός φιλόσοφος και πολιτικός

Ο Φρίντριχ Βίλχελμ Κρίστιαν Καρλ Φέρντιναντ φον Χούμπολτ (γερμανικά: Friedrich Wilhelm Christian Karl Ferdinand von Humboldt, 22 Ιουνίου 1767 - 8 Απριλίου 1835) ήταν Πρώσος φιλόσοφος, κρατικός λειτουργός, διπλωμάτης και ιδρυτής του Πανεπιστημίου Φρειδερίκου-Γουλιέλμου στο Βερολίνο, το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε Πανεπιστήμιο Χούμπολτ προς τιμήν αυτού και του αδελφού του. Μνημονεύεται ιδιαίτερα ως γλωσσολόγος με σημαντική προσφορά στη φιλοσοφία της γλώσσας και στη θεωρία της εκπαίδευσης κι επίσης για την εισαγωγή της γνώσης της βασκικής γλώσσας στους κύκλους της ευρωπαϊκής διανόησης. Αναγνωρίζεται ως θεμελιωτής του Πρωσικού Εκπαιδευτικού Συστήματος, το οποίο αποτελεί εκπαιδευτικό μοντέλο πολλών χωρών. Υπήρξε φίλος του Γκαίτε και ιδιαίτερα του Φρήντριχ Σίλερ. Ο νεότερος αδελφός του Αλεξάντερ φον Χούμπολτ ήταν ένα εξίσου γνωστός φυσιοδίφης και επιστήμονας
Περισσότερες πληροφορίες στη βικιπαίδεια

Πέμπτη 6 Απριλίου 2023

Νιλς Χένρικ Άμπελ

 

Ο Νιλς Χένρικ Άμπελ (Niels Henrik Abel, 5 Αυγούστου 1802–6 Απριλίου 1829) ήταν σημαντικός Νορβηγός μαθηματικός.

Ο Άμπελ γεννήθηκε στο Νέντστραντ (Nedstrand), κοντά στο Φίνεϊ (Finnøy). Ο πατέρας του, Σέρεν Γκέοργκ Άμπελ (Søren Georg Abel), ήταν θεολόγος και φιλόσοφος, ενώ ο παππούς του ήταν Προτεστάντης πάστορας στο Γκιέρσταντ (Gjerstad), κοντά στο Ρίζερ (Risør). Μετά τον θάνατο του παππού, ο πατέρας του διορίσθηκε πάστορας στο Γκιέρσταντ. Η μακρά οικονομική κρίση στη Νορβηγία επηρέασε την οικογένεια όταν ο Νιλς Χένρικ ήταν δεκατριών ετών. Το 1815 εισάχθηκε στο θρησκευτικό σχολείο (katedralskole) της Χριστιανίας. Αρχικώς δεν έδειχνε ενδιαφέρον γιατί αισθανόταν απογοήτευση από το σχολείο, αλλά όλα άλλαξαν όταν, το 1817, ένας νέος καθηγητής των Μαθηματικών, ο Μπερντ Μίχαελ Χόλμποε (Bernt Michael Holmboe), διέκρινε το ταλέντο του Άμπελ στα Μαθηματικά και τον ενθάρρυνε να τα σπουδάσει σε πανεπιστημιακό επίπεδο. Το 1820 όμως πέθανε ο πατέρας του Νιλς και η οικογένειά του έμεινε άπορη. Ο Χόλμποε τον υποστήριξε με υποτροφία για να μη διακόψει το σχολείο, αλλά και έπεισε τους φίλους του να δώσουν χρήματα για να μπορέσει ο Νιλς να φοιτήσει στο πανεπιστήμιο. Πράγματι, ο Αμπελ μπήκε στο «Βασιλικό Φρειδερίκειο Πανεπιστήμιο» — το σημερινό Πανεπιστήμιο του Όσλο — το 1821 και πήρε πτυχίο το 1822.
Το έργο του

Αφού επέστρεψε από μία επίσκεψη στον Φέρντιναντ Ντέγκεν και άλλους μαθηματικούς στην Κοπεγχάγη, ο Άμπελ έκανε αίτηση για οικονομική υποστήριξη ώστε να μπορέσει να επισκεφθεί κορυφαίους μαθηματικούς στη Γερμανία και στη Γαλλία. Αντί γι' αυτό, του δόθηκαν πόροι για να μείνει στην πρωτεύουσα της Νορβηγίας για δύο χρόνια, στα οποία έμαθε τη γερμανική και τη γαλλική γλώσσα, ενώ ταυτόχρονα συνέγραψε και δημοσίευσε (1824) το πρώτο του αξιόλογο έργο, με τίτλο Mémoire sur les équations algébriques ou on démontre l'impossibilité de la résolution de l'équation générale du cinquième degré («Υπόμνημα επί των αλγεβρικών εξισώσεων, όπου αποδεικνύεται το αδύνατο της επιλύσεως της γενικής εξισώσεως του πέμπτου βαθμού»). Ενώ οι άλλοι ρωτούσαν «ποια είναι η λύση», ο Άμπελ ρώτησε «υπάρχει λύση;» και απέδειξε την αρνητική απάντηση το 1823 (Θεώρημα Abel–Ruffini). Το έργο ήταν δυσνόητο και δυσανάγνωστο, επειδή και ο αριθμός των σελίδων του περιορίσθηκε πολύ προκειμένου να πέσει το κόστος εκτύπωσης. Μια πιο λεπτομερής απόδειξη δημοσιεύθηκε το 1826 στον πρώτο τόμο του «Περιοδικού του Κρέλε» (Crelle's Journal).

Το 1825 δόθηκε στον Άμπελ μια κρατική υποτροφία που του επέτρεψε να ταξιδέψει στο εξωτερικό. Τότε πήγε πρώτα στη Γερμανία, όπου επισκέφθηκε τον αστρονόμο Χάινριχ Κρίστιαν Σουμάχερ στην Αλτόνα, σήμερα προάστιο του Αμβούργου. Παρέμεινε επίσης έξι μήνες στο Βερολίνο, όπου γνωρίσθηκε καλά με τον Άουγκουστ Λέοπολντ Κρέλε, που τότε ετοιμαζόταν να ξεκινήσει να εκδίδει το ομώνυμο μαθηματικό περιοδικό του. Ο Άμπελ ενθάρρυνε πολύ το εγχείρημα και συνεισέφερε σημαντικά στην επιτυχία του. Από το Βερολίνο πήγε κατόπιν στο Φράιμπουργκ, όπου πραγματοποίησε τις μεγαλοφυείς του έρευνες στη θεωρία των συναρτήσεων: ελλειπτικές συναρτήσεις, υπερελλειπτικές συναρτήσεις και μία νέα τάξη, γνωστή σήμερα ως αβελιανές συναρτήσεις μελετήθηκαν ιδιαίτερα.
Ο Νιλς Χένρικ Άμπελ και η υπογραφή του

Το 1826 ο Άμπελ πήγε στο Παρίσι, όπου έμεινε δέκα μήνες και συνάντησε κορυφαίους Γάλλους μαθηματικούς. Αλλά ο ίδιος δεν εκτιμήθηκε όσο του άξιζε, καθώς το έργο του ήταν ελάχιστα γνωστό και η μετριοφροσύνη του τον εμπόδιζε να διατυμπανίζει τις έρευνές του. Οι οικονομικές δυσκολίες, που δεν τον εγκατέλειψαν ποτέ στη ζωή του, τον υποχρέωσαν τελικώς να διακόψει τη διαμονή του στο εξωτερικό και να επιστρέψει στη Νορβηγία, όπου δίδαξε για λίγο στο Βασιλικό Φρειδερίκειο Πανεπιστήμιο.
Το τέλος του και η κληρονομιά του

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στο Παρίσι, ο Άμπελ είχε κολλήσει φυματίωση. Για τα Χριστούγεννα του 1828, ταξίδεψε με έλκηθρο για να επισκεφθεί τη μνηστή του στο Φρόλαντ. Η κατάσταση της υγείας του επιδεινώθηκε σοβαρά στο ταξίδι αυτό, και παρά μία βελτίωση που τους επέτρεψε να χαρούν τα Χριστούγεννα, σύντομα αρρώστησε πολύ βαριά. Ο Κρέλε στο μεταξύ αναζητούσε μια θέση εργασίας για τον Αμπελ στο Βερολίνο. Κατάφερε να βρει μια θέση καθηγητή πανεπιστημίου και έγραψε ένα γράμμα στον Άμπελ στις 8 Απριλίου 1829 για να του πει τα καλά νέα. Αλλά ήταν πολύ αργά: ο Άμπελ είχε πεθάνει στο Φρόλαντ δύο ημέρες νωρίτερα.

Ο πρόωρος θάνατος αυτού του ταλαντούχου μαθηματικού, για τον οποίο ο Λεζάντρ είχε πει «τι κεφάλι έχει αυτός ο νεαρός Νορβηγός!» (quelle tête celle du jeune Norvégien!), διέκοψε μια πολλά υποσχόμενη σταδιοδρομία. Με τον Άμπελ τα κυρίαρχα σκοτεινά σημεία στην Ανάλυση άρχισαν να ξεκαθαρίζουν και νέα πεδία άνοιξαν στη μαθηματική έρευνα. Τα έργα του, τα περισσότερα από τα οποία πρωτοεμφανίσθηκαν στο περιοδικό του Κρέλε, τα επιμελήθηκε ο Χόλμποε και τα εξέδωσε το 1839 η νορβηγική κυβέρνηση. Μια πληρέστερη έκδοση από τους Λούντβιχ Σίλοου (Ludwig Sylow) και Σόφους Λι έγινε το 1881. Το επίθετο "abelian", που προέρχεται από το όνομά του, καθιερώθηκε τόσο στη μαθηματική καθομιλουμένη, ώστε όχι μόνο εξελληνίσθηκε σε αβελιανός - αβελιανή - αβελιανό, αλλά και γράφεται διεθνώς με μικρό αρχικό «α».

Στις 6 Απριλίου 1929, τέσσερα νορβηγικά γραμματόσημα εκδόθηκαν για τα εκατό χρόνια από τον θάνατό του. Η προσωπογραφία του εμφανίζεται στο τραπεζογραμμάτιο (χαρτονόμισμα) των 500 κρόνερ (version V) που εκδόθηκε στα έτη 1978–1985. Στις 5 Ιουνίου 2002, άλλα τέσσερα νορβηγικά γραμματόσημα εκδόθηκαν για τα διακόσια χρόνια από τη γέννησή του. Υπάρχει ένα άγαλμα του Άμπελ στο Όσλο και ένα ομώνυμο βραβείο θεσμοθετήθηκε το 2002 προς τιμή του.
Πήραν το όνομά του

αβελιανή συνάρτηση
αβελιανή ομάδα
Θεώρημα του Άμπελ
αβελιανή κατηγορία
αβελιανή πολλαπλότητα
αβελιανός μετασχηματισμός
Ταυτότητα του Άμπελ
Ανισότητα του Άμπελ
Εξίσωση Άμπελ
Ο μεγάλος κρατήρας Άμπελ στο νότιο ημισφαίριο της Σελήνης
Το Βραβείο Άμπελ

Τρίτη 4 Απριλίου 2023

Ζοζέφ Ζερόμ Λεφρανσουά ντε Λαλάντ

 

Jérôme Lalande.jpg

Ο Ζοζέφ Ζερόμ Λεφρανσουά ντε Λαλάντ (Joseph Jérôme Lefrançois de Lalande, 11 Ιουλίου 1732 – 4 Απριλίου 1807) ήταν Γάλλος αστρονόμος και συγγραφέας.

Ο Λαλάντ γεννήθηκε στο Μπουργκ-αν-Μπρες (Bourg-en-Bresse) (σήμερα στον νομό Αιν). Οι γονείς του τον έστειλαν στο Παρίσι να σπουδάσει νομική, αλλά καθώς κατέλυσε στο Hôtel Cluny, όπου ο Ντελίλ είχε το αστεροσκοπείο του, προσελκύσθηκε στην Αστρονομία και έγινε ο πιο ένθερμος μαθητής των Ντελίλ και Πιερ Λεμονιέ. Ολοκλήρωσε όμως και τις σπουδές του στη νομική, οπότε θα επέστρεφε στη γενέτειρά του ως δικηγόρος, όταν ο Λεμονιέ πήρε άδεια να τον στείλει στο Βερολίνο για παρατηρήσεις της σεληνιακής παραλλάξεως σε συγχρονισμό με εκείνες του Νικολά Λουί ντε Λακάιγ στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας.

Η επιτυχής επιτέλεση αυτών των παρατηρήσεων προκάλεσε την εκλογή του σε ηλικία 21 ετών στην Ακαδημία του Βερολίνου και στη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών. Τότε αφοσιώθηκε στη βελτίωση της πλανητικής θεωρίας, δημοσιεύοντας το 1759 διορθωμένη έκδοση των πινάκων του Χάλεϊ με μια ιστορία των εμφανίσεων του ομώνυμου κομήτη. Το 1762 ο Ντελίλ παραιτήθηκε από την έδρα της Αστρονομίας στο Collège de France για να την αναλάβει ο Λαλάντ. Το σπίτι του Λαλάντ ήταν ένα είδος σεμιναρίου Αστρονομίας και ανάμεσα στους μαθητές του ήταν και οι Ντελάμπρ, Τζιουζέπε Πιάτσι, Πιερ Μεσαίν και ο ίδιος ο ανεψιός του, ο Μισέλ Λαλάντ (Michel Lalande). Κέρδισε μεγάλη φήμη με τις δημοσιεύσεις του για τη διάβαση της Αφροδίτης το 1769.

Ως καλός ομιλητής και συγγραφέας, ο Λαλάντ βοήθησε στην εκλαΐκευση της Αστρονομίας. Οι πλανητικοί του πίνακες, στους οποίους ενσωμάτωνε διορθώσεις για τις βαρυτικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ των πλανητών, ήταν οι καλύτεροι που υπήρχαν ως το 1800, ενώ το ετήσιο Βραβείο Λαλάντ που θέσπισε το 1802 για αστρονομικές μελέτες αποτελεί μια απόδειξη του ενθουσιασμού του για την αγαπημένη του ενασχόληση.

Ο κατάλογος αστέρων που συνέταξε το 1801 (ίσως και ο ίδιος ο αστρονόμος) είναι σήμερα γνωστός κυρίως για ένα μέλος του, τον αστέρα Λαλάντ 21185 , από τους κοντινότερους στη Γη.

  • Ο κρατήρας Lalande στη Σελήνη πήρε το όνομά του.

Τζον Βεν

 John Venn 2.jpg

4 Αυγούστου 1834  γεννήθηκε: Τζον Βενν Άγγλος μαθηματικός

Ο Τζον Βεν (Αγγλικά:John Venn, 4 Αυγούστου 1834 – 4 Απριλίου 1923) ήταν Άγγλος λογικολόγος και φιλόσοφος. Είναι γνωστός για τη σύλληψη του διαγράμματος Βεν, που χρησιμοποιείται σε πολλά επιστημονικά πεδία, περιλαμβανομένης της θεωρίας συνόλων, της θεωρίας πιθανοτήτων, της λογικής, της στατιστικής και της πληροφορικής.

Κτίριο Βεν στο Πανεπιστήμιο του Χαλ
Βιτρό στο Κολέγιο Γκόνβιλ και Κίζ του Κέμπριτζ προς τιμήν του Βεν και του διαγράμματος Βεν

  Ο Βεν γεννήθηκε στις 4 Αυγούστου του 1834 στο Κίνγκστον απόν Χαλ του Γιορκσάιρ, γιος της Μάρθα Σάικς και του Χένρι Βεν, εφημέριου στην ενορία του Ντράιπουλ. Η μητέρα του πέθανε όταν ήταν τριών Στο οικογενειακό δένδρο του Βεν υπήρχαν πολλοί Ευαγγελικοί ιερείς και ακολούθησε την οικογενειακή παράδοση γινόμενος Αγγλικανός ιερέας. Χειροτονήθηκε το 1859 και υπηρέτησε αρχικά στην εκκλησία του Τσέσνατ στο Χερντφορντσάιρ και αργότερα στο Μορτλέικ του Σάρεϊ Η εκπαίδευση του έγινε με ιδιαίτερα μαθήματα μέχρι το 1853 που πήγε στο Κολέγιο Γκόνβιλ και Κιζ του Κέμπριτζ. Το 1857 πήρε το πτυχίο του στα μαθηματικά και έγινε μέλος του κολεγίου. Το 1862 επέστρεψε στο Κέμπριτζ σαν λέκτορας στην ηθική, ενώ μελέτησε και δίδαξε λογική και θεωρία των πιθανοτήτων.

Το 1868 νυμφεύτηκε τη Σουζάνα Κάρνεγκι Έντμοστόουν, με την οποία απέκτησαν ένα γιο, τον Τζον Άρτσιμπαλντ Βεν.

Το 1883 παραιτήθηκε από τον κλήρο, έχοντας καταλήξει στο συμπέρασμα πως ο Αγγλικανισμός ήταν ασύμβατος με τις φιλοσοφικές του πεποιθήσεις Την ίδια χρονιά έγινε μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας και διδάκτορας στο Κέμπριτζ.

Πέθανε στις 4 Απριλίου του 1923 από άγνωστα αίτια

Πέμπτη 30 Μαρτίου 2023

Ελίζαμπεθ Μπόουζ-Λάυον

Queen Elizabeth the Queen Mother portrait.jpg 


4 Αυγούστου 1900 (121 χρόνια πριν) γεννήθηκε: 
Βασιλομήτωρ Ελισάβετ του Ηνωμένου Βασιλείου

Η Ελίζαμπεθ Μπόουζ-Λάυον (αγγλικά: Elizabeth Bowes-Lyon , 4 Αυγούστου 1900 - 30 Μαρτίου 2002) ήταν η σύζυγος του Βασιλιά Γεωργίου ΣΤ΄ του Ηνωμένου Βασιλείου και μητέρα της Ελισάβετ Β΄ και της Μαργαρίτας, Κόμισσας του Σνόουντον.Υπήρξε Βασίλισσα του Ηνωμένου Βασιλείου από το 1936 μέχρι το θάνατο του συζύγου της το 1952, ενώ έπειτα ονομαζόταν Βασίλισσα Ελισάβετ η Βασιλομήτωρ, ώστε να μην υπάρχει σύγχυση με την κόρη της. Επίσης, υπήρξε η τελευταία Αυτοκράτειρα της Ινδίας.

Η Ελίζαμπεθ Άντζελα Μαργκερίτ γεννήθηκε στις 4 Αυγούστου 1900 στο Χίτσιν ή στο Λονδίνο. Κόρη του Κλωντ Μπόουζ-Λάυον, 14ου Κόμη του Στράθμορ και Κίνγκχορν, και της Σεσίλια Κάβεντις-Μπέντινκ. Βαφτίστηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1900 στην τοπική Εκκλησία των Αγίων Πάντων, και νονοί της ήταν η θεία της Λαίδη Μωντ Μπόουζ-Λάυον (αδελφή του πατέρα) και η ξαδέλφη της Βενίσια Τζέημς (ξαδέλφη από την μεριά της μητέρας).

Στο δέκατο τέταρτο έτος της ηλικίας της, η Βρετανία κήρυξε τον πόλεμο στη Γερμανία. Τέσσερα από τα αδέλφια της υπηρετήσαν στο στρατό. Ο Μεγαλύτερος αδελφός της, Φέργκους, ήταν αξιωματικός του συντάγματος "Μαύρη Σκοπιά", και σκοτώθηκε εν δράσει, στη Μάχη του Λους το 1915. Ένας άλλος αδελφός, ο Μάικλ, αναφέρθηκε ως αγνοούμενος εν δράσει στις 28 Απριλίου 1917. Τρεις εβδομάδες αργότερα, η οικογένεια ανακάλυψε ότι είχε συλληφθεί μετά τον τραυματισμό του και παρέμεινε σε ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου για το υπόλοιπο του πολέμου.

To 1921 o Αλβέρτος, Δούκας της Υόρκης, έκανε πρόταση γάμου στην Ελίζαμπεθ, αλλά εκείνη την απέρριψε, «Να είσαι φοβισμένος πως ποτέ, ποτέ θα ξανά είσαι ελεύθερος να σκεφτείς, μιλήσεις και να δράσεις όπως αισθάνεται πραγματικά». Τον Φεβρουάριο του 1922, η Ελίζαμπεθ ήταν παράνυμφος στο γάμο της αδελφής του Αλβέρτου,Μαρίας, και του Κόμη Λάσσελς. Τον επόμενο μήνα, ο Αλβέρτος έκανε πάλι πρόταση γάμου, αλλά εκείνη την απέρριψε για μια ακόμη φορά.

Τελικά, τον Ιανουάριο του 1923 η Ελίζαμπεθ συμφώνησε να παντρευτεί τον Αλβέρτο, παρά τις επιφυλάξεις της για την βασιλική ζωή. Παντρεύτηκαν στις 26 Απριλίου 1923 στο Αββαείο του Ουέστμινστερ. Απρόσμενα, η Ελίζαμπεθ άφησε το μπουκέτο της στο Μνημείο του Άγνωστου Πολεμιστή στο δρόμο προς το Αββαείο, προς μνήμην του αδελφού της Φέργκους. Η Ελίζαμπεθ μετά τον γάμο έλαβε τον τίτλο, της Βασιλικής Υψηλότητας Η Δούκισσα της Υόρκης Ελισάβετ.

Η Ελισάβετ και ο Γεώργιος ΣΤ΄ απέκτησαν δύο κόρες:

  • Την Ελισάβετ (21 Απριλίου 1926- ), αργότερα Ελισάβετ Β', παντρεύτηκε το 1947 τον Πρίγκιπα Φίλιππο της Ελλάδας και της Δανίας αργότερα Δούκας του Εδιμβούργου. Απέκτησαν 4 παιδιά.
  • Την Μαργαρίτα, αργότερα Κόμισσα του Σνόουντον, (21 Αυγούστου 1930 - 9 Φεβρουαρίου 2002), παντρεύτηκε το 1960 τον Άντονυ Άρμστρονγκ-Τζόουνς, αργότερα 1ο Κόμη του Σνόουντον. Απέκτησαν 2 παιδιά.
Η Βασιλομήτωρ στο Κάστρο Ντόβερ.

Στις 20 Ιανουαρίου 1936, ο βασιλιάς Γεώργιος Ε΄ πεθαίνει και ο αδελφός του Αλβέρτου, Εδουάρδος, Πρίγκιπας της Ουαλίας, έγινε ο βασιλιάς Εδουάρδος Η΄. Ο Γεώργιος είχε εκφράσει τις επιφυλάξεις του σχετικά με τον διάδοχό του, λέγοντας: «Προσεύχομαι στον Θεό ο μεγαλύτερος γιος μου να μην παντρευτεί ποτέ και τίποτα να μην μπει ανάμεσα στον Μπέρτι και τη Λίλιμπετ και το θρόνο

Μήνες μετά την έναρξη της βασιλείας του, ο Εδουάρδος προκάλεσε μια συνταγματική κρίση, επιμένοντας στο να παντρευτεί την Αμερικανίδα διαζευγμένη Ουώλλις Σίμπσον. Αν και νόμιμα ο Εδουάρδος θα μπορούσε να έχει παντρευτεί την Σίμπσον, όμως ο βασιλιάς ήταν επίσης επικεφαλής της Εκκλησίας της Αγγλίας, η οποία την εποχή εκείνη δεν επέτρεπε σε διαζευγμένους να ξαναπαντρευτούν. Οι υπουργοί του Εδουάρδου πίστευαν ότι οι άνθρωποι ποτέ δεν θα αποδέχονταν την Σίμπσον ως Βασίλισσα και ήταν αντίθετοι στο γάμο.

Ως συνταγματικός μονάρχης, ο Εδουάρδος ήταν υποχρεωμένος να δεχθεί τις υπουργικές συμβουλές. Αντί να εγκαταλείψει τα σχέδιά του να παντρευτεί την Σίμπσον, επέλεξε να παραιτηθεί υπέρ του Αλβέρτου, ο οποίος απρόθυμα έγινε βασιλιάς στη θέση του, στις 11 Δεκεμβρίου 1936 ως Γεώργιος ΣΤ΄. Ο Γεώργιος ΣΤ΄ και η Ελισάβετ στέφθηκαν Βασιλιάς και Βασίλισσα της Μεγάλης Βρετανίας.

Ο Γεώργιος ΣΤ΄ πέθανε στον ύπνο του στις 6 Φεβρουαρίου 1952. Η Ελισάβετ απέκτησε τον τίτλο η Αυτής Μεγαλειότητα Βασίλισσα Ελισάβετ Η Βασιλομήτωρ, επειδή ο κανονικός τίτλος για την χήρα του βασιλιά, είναι «Βασίλισσα Ελισάβετ», θα ήταν πάρα πολύ παρόμοιος με τον τίτλο της μεγαλύτερης κόρης της, Βασίλισσας Ελισάβετ Β΄. Ευρέως, έγινε γνωστή ως η «Βασιλομήτωρ» ή η «Βασίλισσα Μαμά».

Η Βασιλομήτωρ πέθανε στον ύπνο της, στις 30 Μαρτίου 2002 στο Ουίνδσορ, έχοντας στο πλάι της την μοναδική επιζήσασα κόρη της, Ελισάβετ Β΄. Τους τελευταίους τέσσερις μήνες της ζωής της υπέφερε από ένα κρυολόγημα. Κατά τον θάνατο της, σε ηλικία 101 ετών ήταν το μακροβιότερο μέλος της βασιλικής οικογένειας στην ιστορία της Βρετανίας. Αυτό το ρεκόρ έσπασε στις 24 Ιουλίου 2003, από την Αλίκη, Δούκισσα του Γκλώστερ, η οποία πέθανε σε ηλικία 102 ετών στις 29 Οκτωβρίου 2004.

Δευτέρα 27 Μαρτίου 2023

 

 
πηγή : ΗΜΕΡΗΣΙΑ//ΣΑΒΒΑΤΟΚΥΡΙΑΚΟ 27-28.3.04


Το θέατρο , αιώνες τώρα, εξακολουθεί και γιορτάζει
Κάθε χρόνο μια σημαντική προσωπικότητα της θεατρικής πραγματικότητας συντάσει ένα διεθνές μήνυμα το οποίο ταξιδεύει σε όλες τις χώρες. Η Αιγύπτια θεατρική συγγραφέας Fathia El Assal έγραψε φέτος (2004) το διεθνές μήνυμα για την ημέρα του θεάτρου.
Το μήνυμα της χρονιάς
"Το θέατρο είναι ο πρόγονος όλων των τεχνών. Αυτή είναι μια αλήθεια που κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει. Το θέατρο βοηθά τους ανθρώπους να αναδυθούν πάνω από τον εαυτό τους, να ελευθερωθούν αλλά και να επικοινωνήσουν μεταξύ τους"
Επείγον
Η ηθοποιός του Θεάτρου Τέχνης Κάρολος Κούν Κάτια Γέρου υπογράμμισε τη σημασία και την αναγκαιότητα του θεάτρου στην σημερινή ταχύτατη εποχή της πληροφόρησης. "Όταν τα πράγματα γύρω μας τρέχουν το θέατρο είναι επείγον. Η ηρεμία των δύο ωρών της θεατρικής παράστασης είναι επιτακτική. Είναι ίσως η μοναδική στιγμή της ημέρας που ο άνθρωπος παρακολουθεί χωρίς άγχος τα ανθρώπινα πάθη εν τη γενέσει τους. Και το σημαντικό είναι ότι η θεατρική δημιουργία είναι ένα "πάρε -δώσε" με τη ζωή" ..... Το θέατρο μπορεί να τοποθετηθεί και επομένως να αξιολογηθεί μόνο σε βάθος χρόνου.... Σύμφωνα με την Κ.Γέρου το θέατρο σήμερα γιορτάζει και η κύρια αιτία γι αυτό είναι το γεγονός "πως υπήρξε, έζησε, και λειτούργησε ως τρόπος έκφρασης του ανθρώπου. Αλλά το σημαντικό
είναι ότι το θέατρο γιορτάζει γιατί κατόρθωσε να μείνει στη ζωή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα"



 
Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου καθιερώθηκε το 1962 από το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου (Δ.Ι.Θ.). Γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 27 Μαρτίου από την παγκόσμια θεατρική κοινότητα. Το Εκτελεστικό Συμβούλιο του Δ.Ι.Θ. επιλέγει κάθε φορά μια διεθνώς αναγνωρισμένη προσωπικότητα του θεάτρου από μια χώρα-μέλος του για να γράψει μήνυμα, το οποίο διαβάζεται σε όλα τα θέατρα και μεταδίδεται από τα Μ.Μ.Ε σε όλον τον κόσμο.
Το μήνυμα για την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου έχουν γράψει μεταξύ άλλων οι: Ζαν Κοκτώ, Άρθουρ Μίλλερ, Λώρενς Ολίβιε, Ζαν Λουί Μπαρώ, Πήτερ Μπρουκ, Πάμπλο Νερούδα, Ευγένιος Ιονέσκο, Λουκίνο Βισκόντι, Μάρτιν Έσλιν, Ιάκωβος Καμπανέλλης, Αριάν Μνουσκίν, Ρομπέρ Λεπάζ, Αουγκούστο Μποάλ, Τζούντι Ντεντς κ.ά.
Φέτος το μήνυμα έγραψε ο Αμερικανός ηθοποιός, παραγωγός, σεναριογράφος, συγγραφέας και σκηνοθέτης Τζον Μάλκοβιτς, που είναι πάνω καλλιτέχνης του θεάτρου.
Παρακάτω παρατίθεται το μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου που είθισται να διαβάζεται σε κάθε θέατρο πριν από την παράσταση της 27ης Μαρτίου. Η μετάφραση από τα αγγλικά έγινε για το Ελληνικό Κέντρο του Διεθνούς Ινστιτούτου Θεάτρου από το Νεόφυτο Παναγιώτου.

ΜΗΝΥΜΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΗΜΕΡΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ
από τον Τζον Μάλκοβιτς

Είναι τιμή μου που το Διεθνές Ινστιτούτο Θεάτρου της Ουνέσκο μου ζήτησε να χαιρετίσω την 50η επέτειο της Παγκόσμιας Ημέρας Θεάτρου. Θα απευθυνθώ σύντομα στους συνάδελφους του θεάτρου, φίλους και συντρόφους.

Μακάρι η δουλειά σας να είναι πειστική και αυθεντική. Μακάρι να είναι βαθιά, συγκινητική, στοχαστική και μοναδική. Μακάρι να μας βοηθά να στοχαζόμαστε τι σημαίνει να είσαι άνθρωπος και μακάρι αυτός ο στοχασμός να είναι ευλογημένος με θάρρος, ειλικρίνεια, ανυποκρισία και χάρη.

Μακάρι να είστε σε θέση να ξεπερνάτε τις αντιξοότητες, τη λογοκρισία, τη φτώχεια και το μηδενισμό, αφού είναι σχεδόν βέβαιο ότι πολλοί από εσάς θα είστε υποχρεωμένοι να το κάνετε. Μακάρι να είστε ευλογημένοι με ταλέντο και αυστηρότητα για να μας διδάξετε πώς χτυπά η καρδιά σε όλη την πολυπλοκότητα της, και να έχετε την περιέργεια και την ταπεινότητα να το κάνετε έργο ζωής. Και μακάρι οι καλύτεροι από εσάς – γιατί μόνο οι καλύτεροι από εσάς, και μόνο σε εξαιρετικά σπάνιες και σύντομες στιγμές, – να καταφέρετε να διατυπώσετε το βασικότερο των ερωτημάτων: «Με ποιό τρόπο ζούμε;» Καλή τύχη!

John Malkovich