Silybum marianum Γαϊδουράγκαθο agriamanitaria
Τα κεφάλια του Silybum marianum Γαϊδουράγκαθο μαγειρεύονται εναλλακτικά αντί της αγκινάρας, ενώ τα τρυφερά βλαστάρια και οι ρίζες τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα. Στοιχεία από έρευνες φαίνεται να δείχνουν ότι η σοβαρή βλάβη του ήπατος που προκαλείται από τη κατάποση του θανατηφόρου μανιταριού Amanita phalloides μπορεί να προληφθεί αποτελεσματικά όταν η χορήγηση της σιλυβίνης ξεκινάει εντός 48 ωρών από τη λήψη του μανιταριού.
Επιστημονική ονομασία: Silybum marianum (L.) Gaertn.
Συνώνυμα: Carduus marianus L
Ελληνική ονομασία: Σίλυβο το μαριανό
Κοινές ονομασίες: κουφάγκαθο, αγκάβατος, κάρδος, σίλυβο.
Περιγραφή, Βιότοπος:
Είναι διετές θάμνος, αυτοφυές της Νοτίου Ευρώπης που έχει ύψος μέχρι 2 μέτρα και διάμετρο έως ένα μέτρο και κάθετο ριζικό σύστημα.
Τα φύλλα είναι άμισχα, κατ’ εναλλαγή, είναι πράσινα με χαρακτηριστικά άσπρα σημάδια σαν φλέβες και καταλήγουν σε κίτρινες άκανθες, στη βάση του φυτού είναι πολύ μεγάλα και ανοιχτοπράσινα.
Το άνθος του είναι στρογγυλό σαν σφαίρα, με αγκάθια και έχει κόκκινο-μωβ χρώμα, τα βράκτια φύλλα που περιβάλλουν την ανθοδόχη έχουν οβάλ σχήμα.
Το συναντάμε κυρίως σε ακαλλιέργητες περιοχές, σε χερσότοπους, σε ορεινές και πετρώδεις περιοχές αλλά και σε πεζοδρόμια ή στην άκρη της ασφάλτου, έχοντας την τάση να εμφανίζεται σε ανασκαμμένα ή διαταραγμένα εδάφη.
Συλλέγονται στο τέλος του καλοκαιριού κυρίως οι σπόροι από τα άνθη του που έχουν και τη μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε δραστικές ουσίες. Κόβουμε το κεφάλι από τα γαϊδουράγκαθα όταν έχουν ξεραθεί καλά μετά βγάζουμε του σπόρους από το κέντρο και τους αφήνουμε να ξεραθούν.
Τα λευκά σημάδια σαν φλέβες στα πράσινα φύλλα του, προκλήθηκαν όταν έπεσαν πάνω στο φυτό σταγόνες από το γάλα της Παρθένου Μαρίας και για αυτό πήρε το αγγλικό του Mary thistle (αγκάθι της Μαρίας).
Συστατικά:
Το Silybum marianum Γαϊδουράγκαθο περιέχει σιλυμαρίνη, τυραμίνη, ισταμίμη, κινικίνη, φλαβονικά γλυκοσίδια, άλατα νιτρικού οξέος, νιτρικό κάλιο και αιθέριο έλαιο.
Εδωδιμότητα:
Τα κεφάλια μαγειρεύονται εναλλακτικά αντί της αγκινάρας, ενώ τα τρυφερά βλαστάρια και οι ρίζες τρώγονται ωμά ή μαγειρεμένα.
Το έλαιο που βγαίνει από του σπόρους χρησιμοποιείται ως φωτιστικό, ενώ οι ψημένοι σπόροι μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως υποκατάστατο του καφέ.
Μελισσοκομικό φυτό:
Πολύ καλό μελισσοκομικό φυτό, ανθίζει την άνοιξη και οι μέλισσες συλλέγουν πολύ νέκταρ και γύρη.
Γαϊδουράγκαθο και Θεραπευτικές ιδιότητες:
Η παραδοσιακή ιατρική έχει βασιστεί στους σπόρους του γαϊδουράγκαθου για τη θεραπεία ασθενειών του ήπατος, για πάνω από 2.000 χρόνια, σε πολλές κοινωνίες σε όλο τον κόσμο.
Το γαϊδουράγκαθο είναι το κύριο γιατρικό που χρησιμοποιείται για τη τόνωση και τη προστασία του συκωτιού από λοιμώξεις, κατανάλωση αλκοόλ ή χημειοθεραπείες.
Το γαϊδουράγκαθο μπορεί να βοηθήσει στο να περιοριστούν οι βλάβες στο συκώτι αλλά και στην αναγέννηση των κυττάρων του, στη προστασία και θεραπεία του ήπατος από ασθένειες όπως κίρρωση, ίκτερο και ηπατίτιδα.
Μειώνει την καταστροφή των κυττάρων που προκαλείται από την ακτινοβολία και την χημειοθεραπεία. Μειώνει τη χοληστερίνη, τα τριγλυκερίδια, τη πίεση και το ζάχαρο. Χρησιμοποιείτε ακόμα σαν δυναμωτικό του εγκεφάλου και της μνήμης.
Πρόσφατα ανακαλύφθηκε ότι μειώνει την ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού , του τραχήλου της μήτρας, και του προστάτη.
Στοιχεία από έρευνες φαίνεται να δείχνουν ότι η σοβαρή βλάβη του ήπατος που προκαλείται από τη κατάποση του θανατηφόρου μανιταριού Amanita phalloides μπορεί να προληφθεί αποτελεσματικά όταν η χορήγηση της σιλυβίνης ξεκινάει εντός 48 ωρών από τη λήψη του μανιταριού.
Η τανίνη και άλλες πικρές ουσίες των φύλλων βοηθούν στην επούλωση των πληγών.
Τρόποι παρασκευής:
Σε ένα φλιτζάνι βραστό νερό ρίχνουμε 1 κουταλάκι του γλυκού σπόρους, πίνουμε 3 φορές την ημέρα.
Αντενδείξεις:
Δεν παρουσιάζει κάποια τοξικότητα, ωστόσο σε μακροχρόνιες δόσεις μπορεί να προκαλέσει δυσκοιλιότητα.
Η παρουσίαση των βοτάνων σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί συνταγή και έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα.
Πηγή: en.wikipedia.org/wiki/Silybum_marianum
Καλλιέργεια, Πολλαπλασιασμός του γαϊδουράγκαθου:
Είναι ένα πολλά υποσχόμενο φυτό για την ελληνική αλλά και τη παγκόσμια γεωργία γιατί μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή πέλλετ, αλλά και ως υγρό ή στερεό βιοκαύσιμο (βιοντίζελ) στον τομέα της βιοενέργειας, καλλιεργείται σε όλα τα εδάφη, ακόμη και τα πιο ξερά και τα πιο δύσβατα.
Η ανάπτυξη του γαϊδουράγκαθου αρχίζει με τις πρώτες βροχές του φθινοπώρου, μεγαλώνει με τις βροχές του χειμώνα και μαζεύεται τον Ιούλιο και τον Αύγουστο αλλά μέχρι και τις αρχές φθινοπώρου, δε χρειάζεται καθόλου λίπασμα και νερό, και επιβιώνει χωρίς να χρειάζονται ζιζανιοκτόνα.
Ετήσια ή διετή καλλιέργεια, αναπτύσσεται καλά στους περισσότερους τύπους εδαφών, ιδιαίτερα όμως σε γόνιμα εδάφη, προτιμά ηλιόλουστες ή ελαφρά σκιασμένες περιοχές αλλά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο ψύχος.
Πολλαπλασιασμός του γαϊδουράγκαθου:
Το γαϊδουράγκαθο πολλαπλασιάζεται με το δικό του σπόρο, η σπορά γίνεται σε βάθος 3mm, στις αρχές του καλοκαιριού ή λίγο μετά τον τελευταίο παγετό της άνοιξης.
Η συλλογή γίνεται για μερικές εβδομάδες, κόβοντας τα κεφάλια από την αρχή της ανθοφορίας και μέχρι το τέλος της καλλιεργητικής περιόδου όταν το λουλούδι έχει ξεραθεί. Τα κεφάλια των λουλουδιών απλώνονται σε ένα ηλιόλουστο, ζεστό και ξηρό μέρος για 5 έως 7 ημέρες μέχρι να ξεραθούν και να αποβάλλουν την υγρασία. Μετά την ξήρανση, τοποθετήστε σε ένα σακί, λινάτσα, σπάζονται διαχωρίζονται και συλλέγονται οι σπόροι με τη χρήση ανεμιστήρα, αποθηκεύεται σε ένα αεροστεγές δοχείο όπως όλα τα βότανα.
Κάθε λουλούδι γαϊδουράγκαθου μπορεί να παράγει περίπου 190 σπόρους, με μέσο όρο 6.350 σπόρους ανά φυτό, περίπου 250 γραμμάρια, με πάνω από το 90% να είναι βιώσιμη για το πολλαπλασιασμό ή για χρήση για ιατρικούς σκοπούς.
