Γύρισε τη ράχη στην ακτή που δε διακρινόταν πια, και στράφηκε κατα τη δύση, οσφραινόμενος τον άνεμο που ερχόταν από τ' ανοιχτά τον μαστίγωνε κι έπαιρνε από πάνω του το φόβο. Και όπως πήγαινε με βημα αργό, θαμπωμένος από τον ήλιο που έγερνε στον ορίζοντα αισθάνθηκε να ξεθωριάζει μέσα του η ανάμνηση των χαοτικών, των άδειωι ημερών που τον χώριζαν από την προηγούμενη ζωή του. Δεν ήταν πα σε θέση να πει πόσες ώρες είχε περάσει στο Παρίσι, στην αίθουσα αναμονής του σταθμού της Λιόν, μέχρι να μπει σε κάποιο από τα λίγα τρένα που έφευγαν, πόσοι Γερμανοί στρατιώτες και Γάλλοι αστυνομικοί είχαι ξεφυλλίσει το διαβατήριό του, πόσες μέρες ταξίδευε όρθιος σ έναν ασφυκτικά γεμάτο διάδρομο ή μισοκοιμόταν μαζί με άλλους ταξιδιώτες σ ένα παγκάκι ενός μικρού, επαρχιακού σταθμού, και άλλα. Όλα είχαν μεμιάς βυθιστεί μέσα σ' ένα απροσπέλαστο παρελθόν, κι ένιωθε ανάλα φρος, υπέροχα ελεύθερος, σαν ταξιδιώτης του παλιού καιρού, με μοναδική αίσθηση αυτήν της αστραφτερής θάλασσας και του μισοφέγγαρου που πρόβαλλε στον ουρανό.
Πραγματικά, λίγο παρακάτω ήταν σαν να μην είχε γίνει πόλεμος. όχι μόνο γι' αυτόν, τον Ξαβιέ Σέθιεφ, μα και για όλους τους εξορίστους που έπαιρνε μαζί του στ' ανοιχτά το Τοξότης. «Το φρούριο του Ιφ•, το φρούριο του Ιφ!» τσίριξε μια φωνή την ώρα που κάποιο χέρι
έδειχνε μια δαντελωτή σιλουέτα, μακριά. Ακούστηκαν γέλια, φωνές, κάποιοι περίεργοι ήρθαν και γραπώθηκαν από το παραπέτο, λες κι επρόκειτο για θαύμα. Κανείς δεν έμενε στη θέση του, και παρά τον όγκο του, το πλήθος μετατοπιζόταν χωρίς τσαλαπατήματα, ολοφάνερα μεθυσμένο από την προοπτική να περάσει την πρώτη νύχτα μεσοπέλαγα. Όλοι έμοιαζαν να έχουν ξεχάσει την παραφροσύνη της σιαχώρησης, από τη στιγμή που τους βόλεψαν ανά δύο, τέσσερις κι έξι στις καμπίνες, και τους σύστησαν να χρησιμοποιούν το νερό μόνο πέντε λεπτά τη μέρα. («Και να θεωρείτε πως είστε τυχεροί που το δικαιούστε ακόμη!» είχε φωνάξει ένας γερο-καμαρότος, αγανακτισμένος από τις διαμαρτυρίες τους. «Διακόσια άτομα εκεί κάτω κοιμούνται πάνω στα ξύλα, και δεν έχουν καθόλου νερό!»)
...
