 |
| Μονή Κωνσταμονίτου φ. βικιπαίδεια |
Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Κωνσταμονίτου είναι μία εκ των είκοσι μονών του Αγίου Όρους και κατατάσσεται εικοστή (20η) στην ιεραρχική τάξη των Αγιορείτικων Μονών.
Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής είναι ο Αρχιμανδρίτης Χαράλαμπος Κωνσταμονίτης.
Τοποθεσία
Θεωρείται μοναχική Μονή μέσα στο απάτητο δάσος του Κρειοβουνίου, περίπου στο κέντρο της χερσονήσου. Η μονή απέχει μια ώρα ανηφόρα από τον αρσανά της, αρχικά εν μέσω ελαιώνα και μετά από δάσος, κυρίως καστανιάς. Δεν επικοινωνεί εύκολα με άλλα μοναστήρια. Υπάρχουν δύσβατα και περίπλοκα μονοπάτια για τη Μονή Ζωγράφου ή τη Μονή Βατοπεδίου. Η πορεία για τη Μονή Ζωγράφου κρατάει περίπου 1,5 ώρα και είναι μια υπέροχη διαδρομή μέσα από πυκνό δάσος.
Ιστορία
Πιθανόν να ιδρύθηκε (κατά νεότερη παράδοση) από τον Αυτοκράτορα Mέγα Κωνσταντίνο και ολοκληρώθηκε από τον υιό του Κωνστάντα, ή κατά άλλους από μοναχό που καταγόταν από τον Κασταμώνα Παφλαγονίας ή Κασταμονή του Πόντου ή από γόνο πλούσιας οικογένειας της Κωνσταντινούπολης. Με σιγίλλιο του Πατριάρχη Νεοφύτου Ζ΄ (1789-94 και 1798-1801) έγινε κοινόβια, αλλά η ουσιαστική της ανασυγκρότηση αρχίζει το 1818 επί ηγουμενίας Χρυσάνθου εξ Ηπείρου με δαπάνες του Αλή Πασά με την μεσολάβηση της κυρά Βασιλικής, οπότε ανοικοδομήθηκε η ανατολική της πτέρυγα.
Η ανασυγκρότηση αυτή συνεχίστηκε και επί Συμεών Σταγειρίτη, ο οποίος με χορηγίες ανοικοδόμησε το Καθολικό και τη βόρεια πτέρυγα. Το Καθολικό της μονής Κωνσταμονίτου είναι αφιερωμένο στη μνήμη του Αγίου Στεφάνου. Ανεγέρθηκε το 1867 επάνω στα ερείπια του παλαιότερου Καθολικού και βρίσκεται στο μέσον της αυλής. Η τυπολογία του ακολουθεί γενικά τον αγιορείτικο τύπο. Σχηματίζει εξωτερικά οκτώ μολυβοσκέπαστους τρούλους, μαζί με τον κεντρικό τρούλο που είναι ο μεγαλύτερος. Χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερα επιμελημένη δόμηση των λιθόκτιστων τοίχων του, ενώ εσωτερικά δεν είναι ιστορημένος, πλην λιγοστού κεντρικού θόλου. Οι τοίχοι του φέρουν πολλές φορητές εικόνες, αρκετές από τις οποίες είναι μεγάλης ιστορικής και λατρευτικής αξίας, όπως εκείνη της Θεοτόκου της Αντιφωνήτριας που πραγματοποίησε θαύμα στην μονή σύμφωνα με την παράδοση το 1020.
Παρεκκλήσια- Εξαρτήματα
Στο Καθολικό φυλάσσεται ένας βυζαντινός σταυρός εξαίρετης τέχνης, τεμάχιο τιμίου ξύλου, τμήματα από λείψανα πολλών αγίων μέσα σε λειψανοθήκες. Επίσης Ευαγγέλιο με αργυρόχρυση επένδυση που έγινε το 1820 στην Ήπειρο δώρο της κυρά Βασιλικής. Τέλος άλλα λατρευτικά αντικείμενα και λειτουργίας. Η μονή Κωνσταμονίτου διαθέτει εννέα συνολικά παρεκκλήσια, τέσσερα μέσα στον περίβολο της μονής και πέντε έξω από αυτόν.
Στη νότια πτέρυγα της μονής πάνω από την είσοδο, βρίσκεται το παρεκκλήσι της Παναγίας Πορταΐτισσας κτισμένο το 1871. Έχει χαρακτηριστικό ξυλόγλυπτο τέμπλο, το οποίο φιλοξενεί τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Πορταίτισσας.
Σε όροφο της νοτιοανατολικής πτέρυγας βρίσκεται και το παρεκκλήσι των Αγίων Πάντων. Σε άλλον όροφο, βρίσκεται και το μεγαλύτερο σε μέγεθος παρεκκλήσι του Αγίου Κωνσταντίνου. Χρησιμοποιήθηκε σαν Καθολικό κατά την διάρκεια των εργασιών ανέγερσης του Καθολικού της μονής, του στα μέσα του 19ου αιώνα. Στη βόρεια πλευρά του περιβόλου βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Νικολάου.
Εκτός μονής βρίσκεται το παρεκκλήσι της Παναγούδας με αξιόλογες βυζαντινές τοιχογραφίες. Στη θέση τις παλαιάς μονής είναι το παρεκκλήσι του Αγίου Αντωνίου με ωραίο ξύλινο τέμπλο του 1670. Τo παρεκκήσι της Αγίας Τριάδας είναι σε περίοπτη θέση, του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στον Αρσανά της μονής, ενώ το ένατο παρεκκλήσι είναι εκείνο του κοιμητηρίου της.
Ο Κοιμητηριακός Ναός της Μονής Κωνσταμονίτου είναι αφιερωμένος στη μνήμη των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ. Βρίσκεται νοτιοανατολικά της Μονής σε μικρή απόσταση από αυτή. Η μονή Κωνσταμονίτου διαθέτει ένα κελί στις Καρυές που αποτελεί και το αντιπροσωπείο της αφιερωμένο στους Αγιορείτες Πατέρες, καθώς και δύο Καθίσματα στον ευρύτερο χώρο της μονής. Το πρώτο της Αγίας Τριάδας , βρίσκεται δυτικά της μονής σε περίοπτη θέση με εξαίρετη θέα προς την θάλασσα. Κτίστηκε το 1894 και η δόμησή του είναι με πελεκητή λιθοδομή. Το παρεκκλήσιο του Καθίσματος τυπολογικά διαχωρίζεται με ευκρίνεια από τους χώρους κατοίκησής του καταλαμβάνουν το δυτικό του τμήμα. Σήμερα δεν κατοικείται λόγω των φθορών του από τον χρόνο. Το δεύτερο κάθισμα, που παρουσιάζει ιδιαίτερο τυπολογικό ενδιαφέρον είναι εκείνο του παλιού μύλου. Βρίσκεται απέναντι από την είσοδο της μονής και οι κατοικήσιμοι χώροι του καταλαμβάνουν τον όροφο του.
Μοναστική δύναμη
Η Μοναστική δύναμη της Μονής, σύνολο μοναχών και εξαρτηματικών, κυμαίνεται σήμερα στα 45 άτομα.
Άξια ενδιαφέροντος
Στη Ιερά Μονή αξίζει να δουν οι επισκέπτες στο καθολικό την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας, καθώς και τις τοιχογραφίες στο παρεκκλήσιο της Παναγούδας, που ανάγονται στο 1670.
