Ιερά Μονή Αρκαδίου

 

Η Ιερά Μονή Αρκαδίου είναι ιστορική Μονή στην Κρήτη. Ιδρύθηκε από έναν μοναχό ονόματι Αρκάδιο και όχι, όπως ενίοτε λέγεται λανθασμένα, από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Αρκάδιο. Η πρώτη μορφή της μονής πιθανολογείται ότι οικοδομήθηκε είτε κατά την περίοδο 961 με 1014, είτε στα πρώτα χρόνια της Βενετοκρατίας.


Η Μονή Αρκαδίου.

Η Μονή Αρκαδίου βρίσκεται σε μικρό εύφορο και κατάφυτο οροπέδιο, σε θέση στρατηγική της ΒΔ πλαγιάς του όρους Ίδη ή Ψηλορείτης, πάνω από φαράγγι, που συνδέει τις επαρχίες Ρεθύμνου, Μυλοποτάμου και Αμαρίου. Απέχει 23 χιλιόμετρα από την πόλη του Ρεθύμνου και η πρώτη ολοκληρωμένη φρουριακή μορφή της δημιουργήθηκε την τελευταία περίοδο της Βενετοκρατίας (1210 -1645). Το σημαντικότερο μέρος της Μονής Αρκαδίου είναι ο κεντρικός δίκλιτος ναός, το καθολικό, που είναι αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος (το βόρειο κλίτος), και στους Αγίους Κωνσταντίνο και Ελένη (το νότιο κλίτος), που περιβάλλεται από πολύ παχύ αυλότοιχο εντός του οποίου υφίστανται διάφορα βοηθητικά οικήματα. Σύμφωνα με επιγραφή του κωδωνοστασίου ο δίκλιτος ναός του Αγίου Κωνσταντίνου και της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα ανηγέρθη το 1587. Αποτελεί επομένως έργο της εποχής της βενετικής κυριαρχίας στο νησί, όπως φαίνεται καθαρά από πληθώρα στοιχείων της αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής που μπορεί να εντοπίσει ο επισκέπτης. Ο ναός αυτός αποτελεί ανακαίνιση ενός προηγούμενου που χτίστηκε τον 14ο αιώνα . Στις στέγες των οικημάτων αυτών φέρονται επάλξεις,(στηθαία), με σκοπιές και τυφεκιοθυρίδες. Το μοναστηριακό συγκρότημα έχει σχήμα παραλληλογράμμου με εμβαδό 5.200 τ.μ.

Σημαντικότερα κτίσματα των βοηθητικών χώρων της Μονής αυτής είναι:
Ο «Ξενών» και το «Ηγουμενείο»,
Η «Τράπεζα», (αίθουσα κοινής εστίασης) με ιδιαίτερη αυλή
Τα «Κελαρικά», (μεγάλο θολωτό διαμέρισμα που χωρίζεται σε μαγειρείο, ζυμωτήριο, φούρνο, αρταποθήκη και αλευραποθήκη).
Η «Πυριτιδαποθήκη», μεγάλη επιμήκης αίθουσα χρησιμοποιούμενη παλαιότερα ως «κρασομαγατζές» (οιναποθήκη), που περί το 1866 μετατράπηκε σε πυριτιδαποθήκη όπου στα υφιστάμενα βαρέλια φέρονταν η πυρίτιδα για τη χρήση των όπλων της εποχής.
Τα «Μεσοκούμια» που ίσως εκ παραφθοράς του ονόματος ήταν το νοσοκομείο, πρόκειται για μεγάλο επίσης επίμηκες θολωτό διαμέρισμα που χωρίζονταν σε 8 μικρότερους χώρους κελιά.
Το «Μουσείο» που διαμορφώθηκε το 1932, από πρώην Ηγουμενείο, υπό τη μέριμνα του τότε επισκόπου Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Τιμόθεου Βενέρη, στο οποίο και φυλάσσονται σπουδαία κειμήλια της Μονής (σκεύη, άμφια, κ.λπ.).
Τα «Κλάουστρα», θολωτά διώροφα κελιά μοναχών.
Τα «Κελλία» χώροι κατοικίας των μοναχών που διακρίνονται σε ισόγεια και ανώγεια
Οι «Αποθήκες»
Το σκευοφυλάκιο

Η Μονή Αρκαδίου σήμερα

Στον ίδιο χώρο, εκτός της Μονής Αρκαδίου, περί τα 80 μ. ΒΔ. της Μονής, στο χείλος του φαραγγιού, βρίσκεται οκταγωνικό κτίριο όπου φυλάσσονται τα οστά των υπερασπιστών της κατά το έτος 1866, το Ηρώο που δεσπόζει από μακριά. Στη θέση αυτή παλαιότερα ήταν ο ανεμόμυλος της Μονής. Επίσης εκτός της Μονής βρίσκονται οι "στάβλοι" και το λεγόμενο «Δραγατοκάλυβο» (φυλάκιο του Δραγάτη = αγροφύλακα).

Για την ύδρευση της Μονής χρησιμοποιούνταν τρία παρακείμενα πηγάδια σε απόσταση περί τα 250 μέτρα, καθώς και μία υπόγεια υδατοδεξαμενή (στέρνα) που βρίσκονταν μέσα στην αυλή.
Τσανλί Μοναστίρ

Μετά την άλωση της Κρήτης από τους Τούρκους, το 1669, ο Πορθητής πασάς (Κιοπρουλής) απαγόρευσε να κτυπούν καμπάνες σ΄ όλες τις εκκλησίες και τα μοναστήρια. Ο τότε ιεροδιάκονος όμως της Μονής Αρκαδίου, ο Νεόφυτος Πατελάρος, που ήταν τουρκομαθής, έσπευσε με δώρα στον πορθητή στο Τυμπάκι της Μεσαράς, όπου είχε εγκαταστήσει το μεγάλο στρατόπεδό του και τον παρακάλεσε να επιτρέψει τουλάχιστον τη χρήση της καμπάνας στη Μονή του Αρκαδίου. Ο Πορθητής δεχόμενος τα δώρα και εκτιμώντας τον ιεροδιάκονο για την μοναδική προσέλευση κληρικού επέτρεψε την κατ΄ εξαίρεση χρήση καμπάνας. Εκ του γεγονότος αυτού η Μονή Αρκαδίου έφερε την ονομασία "Τσανλί-Μαναστίρ" που σημαίνει "ζωντανό Μοναστήρι" δικαιούχος κώδωνας, καμπάνα, (να ηχεί) κατά τις διάφορες ιεροτελεστίες. Μάλιστα δόθηκε και ιδιαίτερη φρουρά για τη Μονή που διέμενε στο παρακείμενο χωριό Αμνάτος.
Ιστορία της μονής

Ο τουρκικός ζυγός στο νησί της Κρήτης μετρούσε ήδη διακόσια πενήντα χρόνια όταν-μετά από συνεχιζόμενους ξεσηκωμούς-Κρήτες επαναστάτες άρχισαν να συγκεντρώνονται στο Αρκάδι από τις 3 Μαρτίου του 1866 για να φθάσουν το Μάϊο να αριθμούν τους 1.500 πολεμιστές από όλη την Κρήτη που συγκεντρώθηκαν για να εξελέξουν πληρεξουσίους για τις διάφορες επαρχίες της Κρήτης. Η μονή Αρκαδίου από την πρώτη στιγμή της Επανάστασης υπήρξε το επίκεντρο των αγώνων λόγω της σπουδαίας στρατηγικής της σημασίας. Οι Τούρκοι ζήτησαν από τον ηγούμενο Γαβριήλ Μαρινάκη να διώξει την Επαναστατική Επιτροπή από το μοναστήρι με την απειλή ότι θα το καταστρέψουν αλλά ο ηγούμενος αρνήθηκε. Στις 24 Σεπτεμβρίου αφίχθηκε ο συνταγματάρχης του Ε.Σ. Π. Κορωναίος με λίγους εθελοντές και ανακηρύχθηκε αρχηγός. Ο Κορωναίος έκρινε ότι η τοποθεσία δεν ήταν κατάλληλη για άμυνα, όμως ο Ηγούμενος της Μονής Γαβριήλ δεν ήθελε να την εγκαταλείψει. Έτσι προχώρησε σε αμυντικές προπαρασκευές, εγκατέστησε ως φρούραρχο τον ανθυπολοχαγό Ι. Δημακόπουλο και μετέβη στις επαρχίες προς στρατολόγηση πολεμιστών.

Ηγούμενος Γαβριήλ (Γεώργιος Μαρινάκης), έργο αγνώστου, ελαιογραφία σε μουσαμά, Εθνικό Ιστορικό Μουσείο,Συλλογή

Ο τουρκικός στρατός, αποτελούμενος από 15.000 τακτικό στρατό και υποστηριζόμενος από τριάντα κανόνια, υπό τον Μουσταφά Ναϊλή Πασά, εξεστράτευσε εναντίον της Μονής. Παράλληλα ζήτησε από τον ηγούμενο Γαβριήλ να παραδοθεί. Η απάντηση ήταν αρνητική. Στο μοναστήρι υπήρχαν 964 ψυχές, 325 άνδρες και οι υπόλοιποι γυναικόπαιδα

Η επίθεση ξεκίνησε στις 8 Νοεμβρίου. Στις μάχες διακρίθηκαν οι: Δημακόπουλος, Αδάμ Παπαδάκης, Σπύρος Ολύμπιος, Κούβος, Δενιανάκης, Γαληνάκης. Τη δεύτερη όμως ημέρα η εξωτερική γραμμή άμυνας διασπάται, σκοτώνεται ο Ηγούμενος Γαβριήλ και οι Τούρκοι εισέρχονται στον περίβολο της Μονής. Εξαντλημένοι και με βέβαιη την αιχμαλωσία και όλα τα συνακόλουθα, ο Κωνσταντίνος Γιαμπουδάκης από το χωριό Άδελε του Ρεθύμνου κλείνεται μαζί με άλλους πολεμιστές και γυναικόπαιδα στην πυριτιδαποθήκη. Η πυροδότηση των βαρελιών με το μπαρούτι προκάλεσε την καταστροφή της Μονής και το θάνατο πολλών Ελλήνων αλλά και πολλών Τούρκων εισβολέων. Ο κρότος λέγεται ότι ακούστηκε μέχρι το Ηράκλειο. Μετά την ανατίναξη της πυριτιδαποθήκης ο Ι. Δημακόπουλος συνέχισε να μάχεται κατά των Τουρκαλβανών στον περίβολο της Μονής. Ο ίδιος την 9η Νοεμβρίου αποφάσισε να παραδοθεί στον τακτικό τουρκικό στρατό όταν έλαβε εγγυήσεις για την ζωή των τελευταίων υπερασπιστών που μάχονταν μέσα από τα ερείπια. Ωστόσο, την επομένη εκτελέστηκε με αποκεφαλισμό τόσο αυτός όσο και οι περισσότεροι αιχμάλωτοι.

Από όλες τις θυσίες που πρόσφερε η Κρήτη μεσουρανεί το Αρκάδι. Η μονή Αρκαδίου ύψωσε το αίτημα της κρητικής ελευθερίας και ξεσήκωσε τα φιλελληνικά αισθήματα της Ευρώπης, αλλάζοντας τη νοοτροπία και την τακτική των ευρωπαϊκών δυνάμεων απέναντι στο Κρητικό ζήτημα.

Μετά την καταστροφή του, το 1866, το Μοναστήρι του Αρκαδίου ανοικοδομήθηκε πλήρως και αναστηλώθηκε στην πρότερή του μορφή. Μόνο ένα μισοκαμένο τέμπλο στα αριστερά της Αγίας Τράπεζας και μια μπάλα κανονιού σφηνωμένη στο αιωνόβιο κυπαρίσσι στα δεξιά της εκκλησίας μαρτυρούν το αίμα που χύθηκε πριν περίπου 150 χρόνια.

Η UNESCO έχει χαρακτηρίσει το Αρκάδι Ευρωπαϊκό Μνημείο Ελευθερίας.
Εορτές Μονής

Στις 21 Μαΐου, που γιορτάζει το δεξιό κλίτος του Καθολικού που είναι αφιερωμένο στους Αγίους Ισαποστόλους Κωνσταντίνο και Ελένη,

Στις 6 Αυγούστου, που γιορτάζει το αριστερό κλίτος του Καθολικού που είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα Χριστού,

Στις 8 Νοεμβρίου (των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ), που γιορτάζεται πάνδημα το Ολοκαύτωμα της Ιεράς Μονής Αρκαδίου. 

The Holy Monastery of Arkadiou is a historical Monastery in Crete. It was founded by a monk named Arcadius and not, as is sometimes mistakenly said, by the Byzantine emperor Arcadius. The first form of the monastery is believed to have been built either in the period 961 to 1014, or in the first years of the Venetian rule. The Arkadiou Monastery is located on a small fertile and verdant plateau, in a strategic position on the NW slope of Mount Idis or Psiloritis, above a gorge that connects the provinces of Rethymnon, Mylopotamos and Amari. It is 23 kilometers from the city of Rethymno and its first complete fortress form was created in the last period of the Venetian rule (1210 -1645). The most important part of the Arkadiou Monastery is the central two-aisled church, the katholikon, which is dedicated to the Transfiguration of the Savior (the northern aisle), and to Saints Constantine and Helen (the southern aisle), which is surrounded by a very thick courtyard wall within which are various outbuildings. According to an inscription on the belfry, the double-aisled church of Agios Constantine and the Transfiguration of the Savior was erected in 1587. It is therefore a work of the era of Venetian rule on the island, as can be clearly seen from the abundance of elements of Renaissance architecture that the visitor can spot. This temple is a renovation of an earlier one built in the 14th century. On the roofs of these buildings are ramparts, (parapets), with watchtowers and rifle ports. The monastic complex has a parallelogram shape with an area of ​​5,200 sq.m. The most important buildings of the ancillary areas of this Monastery are: "Xenon" and "Igoumenium", The "Bank", (common dining room) with a private courtyard The "Cellar", (a large vaulted compartment divided into a kitchen, fermenter, oven, bakery and flour store). The "Pyritidapothika", a large elongated room formerly used as a "wine store" (wine store), which around 1866 was converted into a powder store where the existing barrels were used to carry the gunpowder for the use of the weapons of the time. The "Mesokoumia" which may have been a corruption of the name was the hospital, it is a large and elongated vaulted compartment that was divided into 8 smaller cells. The "Museum" that was formed in 1932, from a former Abbot, under the care of the then bishop of Rethymno and Aulopotamos Timotheus Veneris, in which important relics of the Monastery are kept (dishes, vestments, etc.). The "Claustras", vaulted two-story monks' cells. The "Cells" are the residences of the monks, which are divided into ground and upper floors The "Warehouses" The sacristy In the same area, outside the Arkadiou Monastery, about 80 m. NW. of the Monastery, on the edge of the canyon, there is an octagonal building where the bones of its defenders are kept in the year 1866, the Hero who dominates from afar. The windmill of the Monastery used to be in this place. Also outside the Monastery are the "stables" and the so-called "Dragatokalyvo" (outpost of Dragati = field guard). For the water supply of the Monastery, three adjacent wells at a distance of about 250 meters were used, as well as an underground water tank (cistern) located in the courtyard. Chanli Monastir After the conquest of Crete by the Turks, in 1669, Porhitis Pasha (Kioproulis) forbade the ringing of bells in all churches and monasteries. However, the then hierodeacon of the Arkadiou Monastery, Neophytos Patelaros, who was a Turkish learner, hastened with gifts to the conqueror in Tympaki of Messara, where he had set up his large camp, and begged him to at least allow the use of the bell in the Arkadiou Monastery. The Conqueror, accepting the gifts and appreciating the vicar for the unique attendance of a clergyman, allowed the exceptional use of a bell. From this fact, the Arkadi Monastery was named "Chanli-Monastery" which means "living Monastery" entitled bell, bell, (to ring) during the various rites. In fact, a special guard was also given to the Monastery that resided in the adjacent village of Amnatos. History of the monastery The Turkish yoke on the island of Crete was already two hundred and fifty years old when - after continuous uprisings - Cretan revolutionaries began to gather in Arkadi from March 3, 1866 to arrive in May numbering 1,500 warriors from all over Crete who gathered to elect proxies for the various provinces of Crete. The Arkadiou monastery from the first moment of the Revolution was the focus of the battles due to its great strategic importance. The Turks asked the abbot Gavriel Marinakis to expel the Revolutionary Committee from the monastery with the threat of destroying it but the abbot refused. On September 24, the colonel of E.S. P. Koroneos with a few volunteers and was declared leader. Koroneios decided that the location was not suitable for defense, but the Abbot of Gabriel Monastery did not want to abandon it. Thus he proceeded to defensive preparations, ec

Gabriel a rendirse. La respuesta fue negativa. En el monasterio había 964 almas, 325 hombres y el resto mujeres y niños El ataque comenzó el 8 de noviembre. Los siguientes se destacaron en las batallas: Dimakopoulos, Adam Papadakis, Spyros Olympios, Kouvos, Denianakis, Galinakis. El segundo día, sin embargo, la línea exterior de defensa se rompe, el abad Gabriel muere y los turcos entran en el recinto del Monasterio. Agotado y seguro de la captura y todas las consecuencias concomitantes, Konstantinos Giamboudakis del pueblo de Adele en Rethymnon está encerrado en el depósito de pólvora junto con otros guerreros, mujeres y niños. El disparo de los cañones con pólvora provocó la destrucción del Monasterio y la muerte de muchos griegos así como de muchos invasores turcos. Se dice que el choque se escuchó hasta Heraklion. Después de volar el almacén de pólvora, I. Dimakopoulos continuó luchando contra los Tourkalvan en las cercanías del Monasterio. Él mismo el 9 de noviembre decidió rendirse al ejército regular turco cuando recibió garantías por la vida de los últimos defensores que luchaban entre las ruinas. Sin embargo, él y la mayoría de los prisioneros fueron ejecutados por decapitación al día siguiente. De todos los sacrificios ofrecidos por Creta, Arkadi está en el medio. El Monasterio de Arkadiou planteó la reivindicación de la libertad cretense y despertó los sentimientos filahelénicos de Europa, cambiando la mentalidad y la táctica de las potencias europeas hacia la cuestión cretense. Después de su destrucción, en 1866, el Monasterio de Arkadi fue completamente reconstruido y restaurado a su forma anterior. Solo un iconostasio medio quemado a la izquierda del Altar Sagrado y una bala de cañón encajada en el ciprés centenario a la derecha de la iglesia dan testimonio de la sangre derramada hace unos 150 años. La UNESCO ha designado a Arkadi como Monumento Europeo de la Libertad. Vacaciones del monasterio El 21 de mayo, que celebra la nave derecha del Católicos dedicada a los santos Constantino y Elena, El 6 de agosto, que celebra la nave izquierda de la Católica dedicada a la Transfiguración de Cristo Salvador, El 8 de noviembre (de los Arcángeles Miguel y Gabriel), se celebra ampliamente el Holocausto del Santo Monasterio de Arkadius.