 |
| φωτο βικιπαιδεια |
Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή Γρηγορίου είναι μία εκ των είκοσι μονών του Αγίου Όρους και κατατάσσεται δέκατη έβδομη (17η) στην ιεραρχική τάξη των μονών του Αγίου Όρους.
Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής είναι ο Αρχιμανδρίτης Χριστοφόρος Γρηγοριάτης.
Τοποθεσία
Η μονή είναι παραθαλάσσια, επί ακρωτηρίου της νοτιοδυτικής ακτής της Αθωνικής χερσονήσου, νότια της Μονής Σιμωνόπετρας και βορειότερα από τη Μονή Διονυσίου. Το ακρωτήριο αυτό περιβάλλει πλούσιος ψαρότοπος.
Ιστορία
Σύμφωνα με χειρογραφικό κώδικα η Μονή αυτή ιδρύθηκε λίγο πριν από τα μέσα του 14ου αιώνα (1310). Ιδρυτής της είναι ο όσιος Γρηγόριος ο νέος επονομαζόμενος, ησυχαστής μαθητής του αγίου Γρηγορίου Σιναΐτη του μεγάλου δάσκαλου της νοεράς προσευχής. Έπειτα από μια τρομακτική επιδρομή που σημειώθηκε κατά της Μονής στα τέλη του 15ου αιώνα η Μονή ανάκαμψε δύο αιώνες μετά, από τις γενναιόδωρες χορηγίες των Μολδαβών ηγεμόνων, για να δοκιμαστεί ξανά στην Επανάσταση του 1821 όπου και η σημερινή της ακμή ξεκίνησε μόλις στις αρχές του 20ου αιώνα.
Το Καθολικό της Μονής Γρηγορίου, τιμώμενο στο όνομα του Αγίου Νικολάου, άρχισε να κτίζεται αμέσως μετά την πυρκαγιά του 1761.
Παρεκκλήσια
Η Ιερά Μονή Γρηγορίου διατηρεί δεκατέσσερα παρεκκλήσια από τα οποία τα επτά βρίσκονται μέσα στην μονή.
Από τα παρεκκλήσια εκείνο του οσίου Γρηγορίου, του Κτίτορος (1851) είναι ενσωματωμένο στο βόρειο μέρος του καθολικού.
Στο δυτικό τμήμα της παλιάς αυλής βρίσκεται το παρεκκλήσι της Αγίας Αναστασίας της Ρωμαίας, που κτίστηκε το 1775.
Επίσης υπάρχουν του Αγίου Δημητρίου 18ου αιώνα ,της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής, των Αγίων Αναργύρων Κοσμά και Δαμιανού και του Αγίου Σπυρίδωνος 19ου αιώνα.
Τέλος των Αρχαγγέλων Μιχαήλ και Γαβριήλ και του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, ερειπωμένο σήμερα.
Ωστόσο, στα πλαίσια της ανακατασκευής της νέας, ανατολικής πτέρυγας, που άρχισε το 1997, ήδη ενσωματώθηκε νέο παρεκκλήσιο, με τρούλο, αφιερωμένο στον ίδιο Άγιο.
Η μονή διαθέτει επίσης και επτά εξωκκλήσια. Ο κοιμητηριακός ναός είναι αφιερωμένος στους Αγίους Πάντες.
Εξαρτήματα
Η Μονή Γρηγορίου διαθέτει έξι Κελλιά, στις Καρυές μαζί με το αντιπροσωπείο της του Αγίου Τρύφωνος.
Το Κελλί των Αγίων Αναργύρων, όπου μονάζουν οι αγιογράφοι Παχωμαίοι, της Υπαπαντής του Χριστού, στο κέντρο των Καρυών, όπου μονάζουν οι αγιογράφοι Ιωσαφαίοι, το Κελλί του Αγίου Φιλοθέου του Κόκκινου , κοντά στο ναό του Πρωτάτου, που ανακαινίστηκε το 1995.
Τέλος το Κελλί του Αγίου Νικολάου, βορειοανατολικά των Καρυών, στη θέση «Κομμένοι», και το Κελλί των Αγίων Αθανασίου και Κυρίλλου που βρίσκεται στην περιοχή της Καψάλας.
Η Μονή Γρηγορίου διαθέτει έξι Καθίσματα στην ευρύτερή της περιοχή:
Των Αθωνιτών Πατέρων 19ου αιώνα, το οποίο ανακαινίστηκε κατά τα έτη 1976-90.
Της Παναγίας, 18ου αιώνα όπου ασκήτευσε για ένα χρόνο και ο Άγιος Ακάκιος Καυσοκαλυβίτης, πριν εγκατασταθεί οριστικά στα Καυσοκαλύβια.
Το Κάθισμα αυτό απέχει τριάντα μέτρα από τη σπηλιά όπου ασκήτευσε ο ιδρυτής και Κτίτορας της μονής Όσιος Γρηγόριος.
Επίσης έχει τα Καθίσματα Των Αγίων Αποστόλων και του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου μέσα στο δάσος σε υψόμετρο 700 μ..
Tέλος τα Καθίσματα τoυ Αγίου Αρτεμίου, του Αγίου Πρωτομάρτυρος Στεφάνου και του Προφήτη Ηλία, το οποίο λειτουργεί και ως πυροφυλάκιο του δάσους της μονής.
Μοναστική δύναμη
Η Μοναστική δύναμη της Μονής, σύνολο μοναχών και εξαρτηματικών και δοκίμων, κυμαίνεται σήμερα (φθινόπωρο 2020) στα 100 περίπου άτομα.
Άξια ενδιαφέροντος
Στη Μονή αυτή αξίζει να δουν οι επισκέπτες το καθολικό με τις τοιχογραφίες (1779) και την εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας (1497) καθώς και το ιερό σκευοφυλάκιο.
